Gospodarka rynkowa jest specyficznym układem stosunków ekonomicznych, w którym „decyzje dotyczące zakresu i sposobu produkcji podejmowane są przez podmioty gospodarcze”, takie jak rząd, instytucje, przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe. Owe podmioty gospodarcze oceniają docierające do nich informacje rynkowe i wówczas działają zgodnie z zasadą racjonalności gospodarowania poprzez podejmowanie odpowiednich kroków we własnym interesie. Gospodarka rynkowa błędnie czasem bywa utożsamiana z kapitalizmem.
Państwo w tym typie gospodarki pełni określoną rolę, która przejawia się przede wszystkim poprzez prowadzenie określonej polityki gospodarczej. Wbrew powszechnemu mniemaniu taka polityka państwa nie obejmuje wyłącznie zjawiska interwencjonizmu, tworzy ją szereg innych oddziaływań władz na procesy ekonomiczne w kraju, które mają na celu utrzymanie odpowiedniego poziomu rozwoju gospodarki krajowej. Oczywiście ekonomiści spierają się jaki dokładnie powinien być zakres wpływu państwa na system ekonomiczny, zajmują w tej sprawie różne stanowiska – najbardziej powszechne są doktryny liberalne (uznające, iż państwo powinno oddziaływać na gospodarkę w minimalnym stopniu), etatyzm (aktywne uczestnictwo organów państwowych w życiu gospodarczym).
Debaty ekonomistów dotyczące roli państwa w gospodarce rynkowej aktualnie owocują wytworzeniem się stanowiska, iż rolę państwa można podzielić na dwie kategorie:
1. kardynalne funkcje spełniane przez państwo – udział państwa w gospodarce jest konieczny ze względu na potrzebę ich wypełnienia;
2. alternatywne funkcje państwa jako zarządcy i regulatora – tutaj udział państwa w gospodarce nie jest niezbędny, ale możliwy.
Z pierwszą kategorią wiążą się zagwarantowanie ładu wewnętrznego, budowa systemu pieniężnego państwa oraz zagwarantowanie podaży dóbr publicznych – co do zasadniczej roli państwa w gospodarce panuje konsensus. Z kolei część ekonomistów podważa zasadność mieszania się władz w gospodarce w trosce o wypełnienie alternatywnych funkcji państwa (np. redystrybucja dochodu, ustabilizowanie gospodarki za pomocą polityki monetarnej i fiskalnej, protekcjonizm).