 |
| Portret Ryszarda Wagnera |
Biografia
Ryszard Wagner to jeden z najważniejszych twórców niemieckiej muzyki romantycznej. Urodził się w Lipsku w 1813 roku. Prawdopodobnie miał pochodzenie żydowskie. Studiował na uniwersytecie w Lipsku, jednak jego pierwszą pasją była literatura, a zwłaszcza teatr. To za pośrednictwem teatru zainteresował się operą. Pierwsze skomponowane przez niego utwory nie znalazły jednak uznania w oczach publiczności.
Jako młody człowiek, Wagner pracował jako kierownik chóru w Wurzburgu, później zaś dostał posadę kierownika muzycznego teatru w Królewcu, szybko jednak przeniósł się do Rygi. Wagner był typową romantyczną i niespokojną osobowością. Nigdzie nie potrafił długo zagrzać miejsca, miał skłonność do hazardu i licznych romansów. Z powodu długów, wraz z żoną śpiewaczką Minną Planer musiał przenieść się do Londynu, a następnie do Paryża.
Prawdziwa kariera Wagnera rozpoczęła się w 1842 roku, kiedy w Dreźnie wystawiono jego operę „Latający Holender”, a potem też „Holender tułacz”. Przybył wtedy do Drezna by zostać dyrygentem orkiestry na królewskim dworze. Jednak z powodu zaangażowania w działania rewolucyjne został wydalony z Niemiec w 1848 roku. Podróżował wówczas po Europie (Weimar, Szwajcaria, Francja). W latach 50. wdał się w głośny romans z Mathilde Wesendonck, czego owocem stał się dramat muzyczny „Tristan i Izolda”. Swojej kochance poświęcił również sonatę fortepianową As-dur. W 1862 roku miały miejsce dwa ważne wydarzenia w życiu Wagnera: rozpad małżeństwa i powrót do Niemiec.
W 1864 roku Ludwig II Bawarski zaprosił kompozytora na swój dwór i zapewnił mu doskonałe warunki finansowe do pracy. Niestety namiętna natura Wagnera dała o sobie znać i twórca nieopatrznie wdał się w romans z córką Liszta Cosimą (żoną nadwornego dyrygenta). Musiał więc przenieść się w pobliże Lucerny. Romans miał jednak szczęśliwe zakończenie – ukochana urodziła mu trójkę dzieci, a w 1870 roku (po śmierci jego żony), wyszła za Wagnera. Kompozytorowi udało się pozyskać pieniądze na budowę teatru w Festspielhaus, gdzie odbyła się premiera jego wielkiego dzieła „Pierścień Nibelunga”. Wagner zmarł w Wenecji w 1883 roku.
Twórczość
Wagner jest twórcą, który zjawia się na scenie muzyki niemieckiej w momencie, gdy romantyzm jest już dojrzałym, w pełni ukształtowanym kierunkiem. Daje to kompozytorowi szansę na zastosowanie przełomowych rozwiązań. Wagner staje się rewolucjonistą na gruncie niemieckiej opery. Jego autorskim wynalazkiem jest przekształcenie tej formy w tak zwany „dramat muzyczny”. Chodzi tu o komponowanie utworów operujących szeroką gamą środków wyrazu. Muzyka ma stanowić jedność z tekstem, scenografią i fabułą opery. Powstaje w ten sposób wielkie, monumentalne widowisko. Przykładem takiego dzieła jest czteroczęściowy „Pierścień Nibelunga” (1854 – 1857).
Ważnymi dziełami Wagnera są jednak też utwory oparte celtyckich, średniowiecznych mitach, takie jak „Holender tułacz” (1841) czy „Lohengrin” (1848). Warto również pamiętać, że w muzyce Wagnera dochodzą do głosu dążenia wolnościowe, czego wyrazem jest uwertura „Polonia” (1836).