„Przestrogi dla Polski z teraźniejszych Europy związków i z praw natury wypadające przez pisarza Uwag nad życiem Jana Zamoyskiego” to traktat polityczny Stanisława Staszica opublikowany anonimowo w czasie obrad Sejmu Wielkiego (1790 r.). Jak wynika z analizy pełnego tytułu, jest to utwór o charakterze politycznym, będący kontynuacją rozważań zawartych już w „Uwagach”.
Staszic odwołuje się tutaj zarówno do aktualnej sytuacji politycznej w Europie, jak i do praw natury. Jego zdaniem istnieje związek pomiędzy procesami zachodzącymi w przyrodzie i rozwojem społeczeństwa.
„Przestrogi dla Polski” to przede wszystkim przestrogi dla magnaterii i szlachty polskiej. Kraj zagrożony utratą niepodległości wymaga, zdaniem autora, przeprowadzenia istotnych reform. Traktat zawiera zarówno trafną analizę sytuacji Rzeczpospolitej, jak i konkretne sposoby jej ratowania. Autor podkreśla bardzo złą sytuację chłopów, którzy żywią cały naród, a sami żyją w skrajnym ubóstwie. Za utratę niepodległości obwinia warstwy rządzące, czyli magnatów i szlachtę. Staszic uważa, że to ich polityka, liczne zaniedbania i troska jedynie o prywatne interesy doprowadziły kraj do upadku.
Postuluje autor zniesienie liberum veto i wprowadzenie zasady jawnego głosowania. Opowiada się za przyznaniem praw mieszczanom, nadaniem wolności osobistej chłopom i zniesieniem pańszczyzny. Ponadto uważa za konieczne: podział władzy wykonawczej na ministerstwa, ustanowienie stałych podatków, przyznanie królowi stałej pensji i stworzenie armii zawodowej.
Staszic skupia się na dwóch zasadniczych kwestiach: ustroju Rzeczpospolitej oraz koncepcji narodu. Pisząc o ustroju, Staszic jawi się jako zwolennik tzw. oświeceniowego „prawa człowieka”, zapewniającego każdej jednostce równość, wolność i prawo do własności. Zagrożenia dla wolności Europy upatruje między innymi w despotyzmie jednostek i grup. Jednocześnie postuluje ograniczenie wolności szlacheckiej w Rzeczpospolitej i wprowadzenie rządów silnej ręki, jednak tylko na pewien czas – jako system przejściowy, mający uzdrowić obecną sytuację. Docelowo bowiem Polacy powinni dążyć do oświeceniowego republikanizmu.
By możliwe było uzdrowienie ustroju, konieczna jest zmiana myślenia o narodzie. Dominację magnacko-szlachecką proponuje Staszic zastąpić hegemonią szlachecko-mieszczańską. Jego stosunek do magnaterii jest zdecydowanie negatywny, oskarża ją o zdradę interesów narodu („Z samych panów zguba Polaków”), bezmyślne uleganie cudzoziemskim modom kosztem polskich tradycji.
W końcowych partiach utworu autor zwraca się z gorącym apelem do mieszczan i szlachty, by połączyli siły w walce o odnowę kraju.
„Przestrogi dla Polski” należą do najwybitniejszych osiągnięć polskiej publicystyki XVII wieku.