Forma
Utwór składa się z czterech tetrastychów, a każdy z nich posiada jedenaście sylab. Jan Andrzej Morsztyn zastosował rymy parzyste oraz liczne epitety, podkreślające obrazy w wierszu oraz świat przedstawiony. Jak przystało na poetę barokowego dbał o kunsztowną formę swoich wierszy i Na koszulę brudną jest jednym z takich przykładów.
Relacja z kobietą
Na początku utworu podmiot zwraca się z apostrofą do Jadwisi:
Jadwisiu, ja-ć już wierzę ku twéj sławie,
Że masz tysiące młodzieńców w rękawie;
Nie męcz ich jednak i służbie ich gwoli
Przynajmniej w białéj chowaj ich koszuli.
Jest to jedna z kobiet, w której zakochał się podmiot. We fragmencie tym podkreśla on również niezwykłą popularność dziewczyny, gdyż nie był on jej jedynym adoratorem. Prosi ją by nie męczyła zainteresowanych nią mężczyzn, a przynajmniej trzymała w niewinności (symbolizuje ją „biała koszula”). Podmiot liryczny wyznaje jej miłość i wyznaje, że zagubił się w rękawie jej koszuli:
Serce me, co w ten rękaw zabłądziło,
Uśnie w tej nocy; będzie mu się śniło,[…]
Tam ma popaść w smutek na wskutek odrzucenia jego zalotów. Poeta umieszcza także w wierszu sugestywny obraz złamanych serc adoratorów Jawdisi, których serca płoną z miłości do niej, a jej koszula zostaje ubrudzona od ich dymu.
Koncept
Wiersz Jana Andrzeja Morsztyna można potraktować jak zawoalowany erotyk. Opis uczucia i relacji między kobietą i mężczyzną zostaje tu ujęty w sposób specyficzny, nietypowy, zupełnie nie podobny do np. renesansowych ujęć miłości. Na tym polega zastosowany przez poetę koncept, pomysł na zbudowanie obrazu poetyckiego za pomocą zaskakujących połączeń. W wierszu tym, jak również w całej twórczości Morsztyna kobieta jawi się jako źródło zachwytów, choć w ostateczności prowadzi to do pochwały jej walorów fizycznych.