Gustaw Courbet Kamieniarze - opis, interpretacja i analiza obrazu

 

„Kamieniarze” to obraz Gustawa Courbeta, który powstawał w latach 1849 - 1850. Był to okres, w którym w malarstwie niepodzielnie dominował akademizm – pogląd na sztukę ściśle związany z postulatami wysuwanymi przez ówczesne Akademie Sztuk Pięknych. Zgodnie z ich wytycznymi sztuka powinna przedstawiać piękno, najczęściej wykorzystując motywy zaczerpnięte z mitologii lub kultury orientalnej. Dzieło ukazujące dwóch mężczyzn pracujących w pocie czoła przy kruszeniu kamieni z pewnością nie wpisywało się w estetyczne poglądy zwolenników akademizmu.

Opis

Kolorystyka obrazu Courbeta jest stonowana – dominują ciepłe odcienie brązu i beżu, a w tle pojawia się zacieniona zieleń górskiego stoku. W prawym górnym rogu widoczny jest prześwit błękitnego nieba. W tej scenerii pracuje dwóch mężczyzn, którzy widnieją na pierwszym planie. Zostali oni utrwaleni w dynamicznych pozycjach – podczas pracy w kamieniołomie. Noszą na sobie potarganą i zniszczoną grubą odzież ochronną, na stopach mają wysłużone buty. Mężczyzna stojący po lewej stronie trzyma w rękach wiklinowy kosz wypełniony maleńkimi kamieniami, który ledwo może unieść – wskazuje na to pozycja umożliwiająca mu złapanie równowagi. Pracownik znajdujący się po prawej stronie dzierży w dłoniach niewielki młot i bierze zamach, by uderzyć w kamienie  i pokruszyć je na mniejsze kawałki.
    
Twarze mężczyzn przedstawionych na obrazie Courbeta są niemal niewidoczne. Kamieniarz stojący po lewej stronie zwrócony jest plecami do widza, natomiast oblicze drugiego robotnika spowite jest cieniem rzucanym przez znajdujący się na jego głowie kapelusz. Można jednak dostrzec malujące się na nim skupienie, co wskazuje na jego zupełne poświęcenie pracy.
    

Interpretacja   

„Kamieniarze” Courbeta to obraz niewątpliwie wpisujący się w nurt malarstwa realistycznego. Autor ukazał na swym płótnie nie tylko trudną i pełną wyzwań codzienność biednych robotników, lecz wskazał także na wielkie znaczenie, jakie w ludzkim życiu ma praca. Dzieło to można uznać także za głos artysty zabrany przezeń w kwestiach politycznych (wydarzenia z życia Courbeta pokazują, iż był on bardzo negatywnie nastawiony do rządu i porządku panującego wówczas we Francji). Płótno to najpierw wywołało kontrowersje w Salonie Paryskim, gdzie zbierali się najbardziej znaczący malarze, głównie zwolennicy akademizmu. Ukazując ciężką dolę robotników uzbrojonych w niewielki młot i odzianych w potargane stroje, którzy muszą zmagać się z losem ciężkim jak kruszone przez nich kamienie, wymierzył Courbet cios w burżuazję – bogatych mieszczan zaciekle separujących się od biedoty i prozy życia.
    
Dzieło francuskiego malarza, chociaż ukazuje tak prostą i zwykłą scenę, stało się jednym z najważniejszych obrazów w historii malarstwa. Niestety, w trakcie II wojny światowej, a dokładniej bombardowań Drezna, uległo zniszczeniu. Dzisiaj znane jest tylko z licznych reprodukcji.

Kamieniarze, 1849/ The Yorck Project: 10.000 Meisterwerke der Malerei. DVD-ROM, 2002