Informacje wstępne
„Kwiatki świętego Franciszka” to zbiór niedługich opowieści o życiu świętego i jego towarzyszy. Autor tego dzieła jest nieznany, a ono samo powstało najpewniej na przełomie XIII i XIV stulecia.
Interpretacja
„Kwiatki świętego Franciszka” są wyrazem zupełnie nowego podejścia do kwestii religijnych, które zapoczątkowane zostało właśnie przez „biedaczynę z Asyżu”. Religijność opierająca się na afirmacji świata, ubóstwie, miłości do bliźnich i chęci naśladowania Chrystusa była dotychczas czymś nieznanym. Propagowano raczej wzorce ascetów, którzy niemal całkowicie koncentrowali się na Bogu i odrzucali świat doczesny. Oczywiście, uznawali oni jałmużnę i pomoc biednym, jednak postrzegali je w sposób inny od zwolenników świętego Franciszka.
Zbiór krótkich opowieści o życiu „biedaczyny z Asyżu” i jego towarzyszy przywodzi na myśl inne hagiografie i legendy średniowieczne, od których historie te jednak znacznie różnią się kompozycją. Fabuła poszczególnych kwiatków skupiona jest wokół określonego problemu, natomiast legendy (np. te ze „Złotej legendy”) oraz hagiografie prezentowały życie danego świętego w całości, eksponując jego najważniejsze momenty. Cechami wspólnymi są natomiast w tym wypadku religijne aspekty obu rodzajów utworów oraz akcentowanie boskich interwencji i objawień.
„Kwiatki świętego Franciszka” rozpoczynają się od „Pieśni słonecznej” – jednego z najważniejszych zabytków włoskiego pisarstwa, którego autorem był sam święty Franciszek. Utwór ten, chociaż niedoskonały pod kątem formalnym (święty pisał go, będąc skrajnie wyczerpanym i miał nadzieje, że któryś z jego towarzyszy naniesie poprawki), stanowi wspaniały wyraz najważniejszych zasad franciszkanizmu. Pokazuje przede wszystkim, że człowiek jest częścią stworzenia Bożego – podobnie jak przyroda, żywioły, słońce itp. Bóg objawia się we wszystkich tych rzeczach, czyniąc ludzkie życie lepszym. Dlatego trzeba szanować świat i otaczać go troską. Wspomniana zostaje także śmierć. Tutaj święty Franciszek zaznacza, iż także ona jest dziełem Stwórcy i ludzie nie powinni się jej bać; nawet grzesznicy, gdyż oni już nie żyją, a ponowna śmierć niczego nie zmieni. Pieśń kończy się wezwaniem do porzucenia niegodnego życia i pokornej służby Bogu.
Zawarte w „Kwiatkach świętego Franciszka” opowiadania stanowią doskonałą wykładnię nauki „biedaczyny z Asyżu”. Pojawiają się tutaj wszystkie jej elementy: począwszy od pokornego posłuszeństwa wobec Boga, poprzez afirmację świata, miłość do bliźniego, zachowywanie ubóstwa, przestrzeganie nakazów ewangelicznych, aż po radość z piękna przyrody. Każda opowieść przytacza inny przykład, który udowadnia, że z Bożą pomocą nie istnieją rzeczy niemożliwe, a człowiek powinien pokładać zaufanie w Stwórcy.
To właśnie te zasady oraz Bóg pomogły świętemu Franciszkowi okiełznać wilka z Gubbio, odmienić zbójców i nawrócić wielu ludzi. Także jego bracia dokonali wielu cudów, potrafiąc swoimi modlitwami odmienić losy bliźnich. Natomiast ci, którzy nie wierzyli w posłannictwo franciszkanów, szybko mogli przekonać się o jego wartości. Argumentem nie były siła i cierpienie, lecz cierpliwe i wytrwałe działanie oraz, czasami niezbędna, pomoc Boża.