Epikur urodził się w 341 r. p.n.e. Najwyższą wartością dla niego było szczęście. Od jego imienia powstała doktryna filozoficzna zwana epikureizmem. Więcej informacji znajdziesz poniżej.
Epikur - życiorys
Epikur urodził się w 341 r. p.n.e. na greckiej wyspie Samos jako syn nauczyciela Neoklesa i wróżbitki Chaerestrate. Początkowo kształcił się pod opieką platonika Pamfilosa i demokrytejczyka Nauzyfanesa. Mając 18 lat, przybył do Aten, gdzie miał możliwość poznania wszystkich ówcześnie rozwijanych kierunków filozoficznych (m.in. hedonizmu, atomizmu, sceptycyzmu). Tam też odbył służbę wojskową. Ze względu na sytuację polityczną w roku 322 opuścił Ateny i udał się do Kolofonu. Przez kolejnych 10 lat prawdopodobnie podróżował po ateńskich koloniach, kontynuując studia filozoficzne. W Mitylenie, następnie w Lampsakos otworzył własne szkoły.
Do Aten powrócił w 306 r. p.n.e. W założonej tam szkole zwanej Ogrodem wykładał do śmierci (270 r. p.n.e.). Z uczniami spotykał się pod gołym niebem, prowadząc wykłady oraz dyskusje. Preferował prosty, skromny tryb życia. Nigdy się nie ożenił, nie pozostawił po sobie potomstwa.
Spośród 300 prac, które miał napisać Epikur, do czasów współczesnych przetrwało niewiele - „Zasady”, 3 listy zawierające zarys fizyki, meteorologii i etyki. W XVIII w. w Herkulanum odnaleziono także 37 ksiąg dzieła „O naturze”.
Poglądy Epikura
Etyka (hedonizm)
Dla Epikura wartością najwyższą było szczęście wynikające z braku cierpienia. Radość postrzegał jako wrodzony stan człowieka. Aby móc odczuwać życie jako przyjemność, wystarczy mieć zdrowe ciało i wolną od trosk duszę.
Źródłem przyjemności mogą być także czynniki zewnętrzne – cielesne lub duchowe. Postulował zabieganie o te, które są naturalne i konieczne (jak jedzenie), odrzucał zaś niekonieczne i nienaturalne (jak potrzeba sławy).
Wskazywał dwa środki do szczęścia – cnotę i rozum, które umożliwiają rozsądny dobór przyjemności, zachowanie trzeźwości umysłu oraz ustrzeżenie się lęku, czyli głównego czynnika uniemożliwiającego osiąganie szczęścia.
Logika
Epikur zakładał, iż warunkiem szczęścia jest oświecony umysł pozwalający odróżniać prawdę od fałszu. Świat poznawać można dzięki wrażeniom zmysłowym (sensualizm), które z kolei umożliwiają formułowanie sądów.
Fizyka
Materialistyczna teoria przyrody Epikura zakładała, że nie istnieje nic poza ciałami i pustą przestrzenią. Zmiany zachodzące świecie powodowane są ruchem atomów, nie zaś działaniem bóstw. Dusza nie jest nieśmiertelna, to jedynie układ cielesny rozprowadzony po organizmie, który umiera wraz ze śmiercią ciała.
Epikureizm - założenia
Epikureizm to doktryna filozoficzna wiążąca się z kultem życia, pragnieniem szczęścia oraz wiarą w trzeźwy rozum. Głosi, iż celem życia jest indywidualne szczęście warunkowane brakiem cierpienia, dążenie do osiągnięcia stanu ataraksji, czyli spokoju niezmąconego lękiem. Postuluje wstrzemięźliwy, skromny tryb życia. Uznaje jedynie dobra doczesne. Odrzuca czynniki nadprzyrodzone, takie jak np. działanie bóstw.
Szkoła epikurejska była niezwykle trwała – w niemal niezmienionej formie funkcjonowała do IV w. n.e. W erze chrześcijaństwa traktowana była jako gorsząca ze względu na postulowany hedonizm, materializm oraz śmiertelność duszy. Epikurowi niesłusznie zarzucano także ateizm. Filozof zakładał bowiem, że bóstwa istnieją, jednak nie ingerują w sprawy świata i ludzi.