Antek przyszedł na świat w wiosce leżącej nad Wisłą. Nie było w niej nic szczególnego – podobne chatki, ogródki pełne śliw. Jej mieszkańcy byli prostymi, ceniącymi ciężką pracę ludźmi. Kiedy w wiosce palił się czyjś dom, nie próbowali gasić pożaru, ponieważ byli głęboko przekonani, że w ten sposób realizuje się wola Boga.
Kiedy Antek miał dwa lata, musiał opuścić kołyskę, w której od tego czasu spała jego siostra – Rozalka. Młodość bohatera nie była łatwa – jako czterolatek wpadł do rzeki, został uderzony batem oraz stał się ofiarą wiejskich psów (pogryzły go do tego stopnia, że dwa tygodnie spędził na piecu). Pierwszą pracę rozpoczął w wieku 5 lat – kazano mu paść świnie. Nie był jednak dobrym opiekunem trzody – wolał patrzeć na pojawiające się za Wisłą ramiona wiatraka.
Któregoś dnia zafascynowany wiatrakiem chłopiec postanowił zobaczyć go na własne oczy. Przeprawił się promem przez Wisłę, wszedł na wzgórze,gdzie ukazał mu się wiatrak w całej krasie. Chociaż nic nie rozumiał i tak był zafascynowany. Wkrótce wszystko objaśnili mu pasterze, co jeszcze bardziej pogrążyło chłopca w marzeniach o budynku mielącym ziarno.
Antek wkrótce zaczął strugać z drzewa różne rzeczy – najpierw proste makiety wiatraków, później studnie, chaty i inne obiekty widywane przez niego na wsi. Ludzie z zaciekawieniem przyglądali się jego pracy i twierdzili, że: „(...) z Antka albo będzie majster, albo wielki gałgan”. Na świat przyszedł także młodszy brat tytułowego bohatera – Wojtek. Niedługo potem ojca Antka przygniotło w lesie drzewo.
Największą pomocą domową była dla matki Rozalia. Nie tylko sprzątała i gotowała, ale także pomagała Antkowi w pilnowaniu świń. Jej starszy brat nie był szczególnie pilny w tych sprawach – wolał zajmować się struganiem, niż nadzorować trzodę, która w tym czasie czyniła szkody. Trzeba było podjąć decyzję, co dalej zrobić z Antkiem. Matka spotkała się z kumem Andrzejem, który był niegdyś flisakiem i widział sporą część świata. Oboje wiedzieli, że chłopak nie będzie gospodarzem, więc postanowili posłać go do szkoły.
Gdy Antek miał już 10 lat, Rozalia zapadła na ciężką chorobę. Gdy wszystkie domowe metody lecznicze zawiodły, matka zdecydowała wezwać znachorkę. Ta zaordynowała, by dziewczynę włożyć do pieca chlebowego i odmówić trzy Zdrowaśki. Kiedy Rozalię wyciągnięto, była już martwa. Matka pogrążyła się w rozpaczy, a Grzegorzowa (znachorka) powiedziała jej, że wszystko było dobrze, ale choroba zbyt szybko opuściła dziewczynę. Po czym dodała, że to i tak wola Boga.
Zimą, kiedy gospodarskie dzieci chodziły do szkoły, nastał czas, by posłać tam i Antka. Matka wzięła czterdzieści groszy i poszła z młodzieńcem, by zapisać go na lekcje. Później nieco żałowała wydanych pieniędzy, więc wypytywała innych mieszkańców wioski o sens takiej edukacji. Jeden z chłopów odpowiedział jej:
(…) On niby, jak z nim gadać, to taki jest trochę głupowaty, ale uczy — jak wypada. Mój przecie chłopak chodzi do niego dopiero trzeci rok i już zna całe abecadło — z góry na dół i z dołu do góry (…).
Szkoła okazała się dla Antka trudną przeprawą. Posadzono go wśród uczniów nieznających liter, po czym przyszedł nauczyciel i kazał głośno powtarzać uczniom kolejne głoski. Przy „b” tytułowy bohater zwinął dwie ręce i głośno beczał. Rozśmieszyło to uczniów i zirytowało nauczyciela, który zabrał go na tzw. „rozgrzewkę”, czyli wymierzył mu karę fizyczną. Chłopiec szybko się uczył, więc kiedy prowadzący lekcję znowu kazał mu powtórzyć poszczególne litery, ten milczał, żeby ponownie nie oberwać. Jednak znów został wzięty na rozgrzewkę.
Lekcje uczniów dopiero poznających
