Przywilej piotrkowski (1496) - przyczyny, postanowienia, skutki

W roku 1492 Jan Olbracht (1459 – 1501) został wybrany nowym królem Polski. Tego samego roku nowy władca został koronowany – 30 września. Jan Olbracht od początku swojego panowania stanął przed poważnymi problemami związanymi z polityką zagraniczną – w postaci zagrożenia turecko – tatarskiego.

W ówczesnym czasie bowiem Turkom udało się opanować istotne porty czarnomorskie – Kilię oraz Białogród. Nowy włada polski za swój główny cel postawił sobie nie tylko odbicie portów, ale również uzyskanie zwierzchnictwa nad Mołdawią.

W sytuacji więc postępującego zagrożenia ze strony Turków, Jan Olbracht zdecydował się w roku 1497 na wyprawę do Mołdawii. Oficjalnie wydarzenie to miało odbyć się pod hasłem krucjaty antytureckiej. Jednak prawdziwym celem króla polskiego było obalenie hospodara mołdawskiego – Stefana Wielkiego.

W celu zdobycia poparcia oraz udziału szlachty w tej wyprawię, Jan Olbracht zdecydował się na istotne zmiany w kwestii polityki wewnętrznej kraju. 1 czerwca w roku 1496 wydał przywilej piotrkowski, znany również jako statuty piotrkowskie bądź też konstytucje piotrkowskie.

W efekcie szlachta polska polepszyła zdecydowanie swoje położenie prawne w kraju. Status ten gwarantował tej uprzywilejowanej grupie społecznej wywożenie oraz sprowadzanie towarów bez cła. Dodatkowo od tego momentu mieszczanie nie mogli obejmować urzędów oraz nadawać jakichkolwiek dóbr.

Ponadto statuty piotrkowskie zabraniały chłopom opuszczania wsi. W myśl zmian tylko jeden chłop w roku mógł opuścić wieś. Poza tym tylko jeden członek danej rodziny chłopskiej miał prawo do zmiany zawodu oraz przeniesienia się do miasta.

Polecamy również:

  • Konstytucja Nihil Novi (1505) - postanowienia, znaczenie, skutki

    Wraz ze śmiercią króla polskiego Jana Olbrachta w roku 1501, powstała perspektywa dla panującego na Litwie Aleksandra Jagiellończyka, objęcia władzy również w Polsce. W efekcie ówczesnego najazdu rosyjskiego oraz pchany chęcią zdobycia korony polskiej, Aleksander Jagiellończyk opuścił... Więcej »

  • Rozwój demokracji szlacheckiej w Polsce w XVI w

    Rzeczpospolita szlachecka stanowiła odmianę monarchii stanowej, gdzie w sprawowaniu władzy państwowej obok władcy, uczestniczył wyłącznie stan szlachecki. Ten ostatni podporządkował sobie pozostałe stany – w tym również wszystkie wyższe godności w przypadku duchowieństwa. Więcej »

  • Zestawienie unii polsko-litewskich

    Już od czasów średniowiecza Polskę i Litwę łączyły ścisłe związki, których wyrazem były unie. Miały one dwojaki charakter. Początkowo Państwa wiązała unia personalna (ten sam władca), z czasem związek się zacieśnił i połączono państwa unią realna w jeden organizm polityczno-państwowy. Więcej »

  • Rozwarstwienie stanu szlacheckiego

    Szlachta jest to jedna z warstw społecznych w czasach feudalizmu. Była warstwą uprzywilejowaną w stosunku do innych, posiadającą prawa i przywileje. Jest tworem nowożytnym, powstałym jako skutek kształtowania się w Europie monarchii stanowych a wywodziła się ze średniowiecznego stanu rycerskiego. Określenie wywodzi... Więcej »

  • Charakterystyka przywilejów szlacheckich w Polsce

    Termin przywilej pochodzi języka łacińskiego „privilegium“ i oznacza udokumentowane prawo nadane przez monarchę określonej grupie społecznej lub stanowej. Przywileje mogły obowiązywać na części terytorium państwa (określonej ziemi) lub w całym kraju (przywilej generalny). Więcej »

Komentarze (2)
Wynik działania 2 + 5 =
nauczyciel
2020-10-27 17:35:22
dobre
tytoniowy pierwiastek
2017-10-29 08:39:27
pomógł mi
Ostatnio komentowane
nic nie rozumim
• 2025-03-11 20:47:40
dzięki
• 2025-03-10 15:14:41
bardzo to działanie łatwe
• 2025-03-03 13:00:02
Jest nad czym myśleć. PEŁEN POZYTYW.
• 2025-03-02 12:32:53
pozdro mika
• 2025-02-24 20:08:01