Sprzężenie zwrotne ujemne w układzie hormonalnym

Sprzężenie zwrotne w układzie hormonalnym to mechanizm, w którym gruczoły dokrewne wzajemnie oddziałują na siebie za pośrednictwem wydzielanych hormonów.

Przysadka mózgowa jest gruczołem nadrzędnym, który koordynuje pracą pozostałych gruczołów  zwanych obwodowymi. Wydzielone przez przysadkę (a dokładniej przez jej przedni płat) hormony tropowe pobudzają podległe jej narządy do wydzielenia produkowanych przez nie hormonów. Te  z kolei oddziałują na komórki docelowe, a ponad to (za pośrednictwem podwzgórza) hamują uwalnianie hormonu tropowego przez przysadkę. Opisany wyżej mechanizm, w którym efekt działa hamująco na przyczynę to właśnie sprzężenie zwrotne ujemne.

Przysadka mózgowa  jest zależna od podwzgórza, który wydziela do jej układu wrotnego neurohormony. Są to liberyny pobudzające przysadkę do wydzielania hormonów oraz statyny, które hamują tę czynność. Pomiędzy tymi dwoma gruczołami także istnieje mechanizm ujemnego sprzężenia zwrotnego.  Zatem w układzie hormonalnym istnieje podwójna kontrola wydzielania wewnętrznego, którą tworzą dwie pętle: krótsza: podwzgórze – przysadka – podwzgórze i dłuższa : podwzgórze – przysadka – gruczoł obwodowy – podwzgórze.

Można przedstawić go na konkretnym przykładzie. Podwzgórze uwalnia liberyny pobudzające przysadkę do wydzielenia adrenokortykotropiny. Przysadka mózgowa wydziela hormon adrenokortykotropwy (ACTH), który pobudza korę nadnerczy do uwolnienia kortyzolu i jednocześnie hamuje wydzielanie liberyny przez podwzgórze. Kortyzol natomiast z jednej strony reguluje gospodarkę węglowodanową, a drugiej hamuje wydzielanie przez podwzgórze liberyny.  Dzięki temu mechanizmowi stężenie we krwi wszystkich hormonów jest względnie stałe, co wpływa na stałość środowiska wewnętrznego i umożliwia utrzymania równowagi fizjologicznej, czyli homeostazy.

 

Polecamy również:

  • Hormony człowieka – charakterystyka i funkcje

    Hormony są to związki biologicznie czynne, które uwalniane są to krwi przez gruczoły dokrewne, tkanki lub pojedyncze komórki. Hormony oddziałują tylko na wybrane komórki docelowe, które zaopatrzone są w specyficzne dla nich białkowe receptory komórkowe (zlokalizowane na... Więcej »

  • Gruczoły dokrewne – charakterystyka i funkcje

    Układ hormonalny tworzą gruczoły, które pod względem funkcjonalnym może podzielić na: • gruczoły dokrewne czyste – ta takie, których podstawową funkcją jest wewnętrzne wydzielanie hormonów (np. tarczyca, przytarczyce, grasica, nadnercza) • gruczoł dokrewne... Więcej »

  • Antagonistyczne działanie hormonów – przykłady

    W układzie hormonalnym istnieją pary hormonów, które mają przeciwstawne działanie, co oznacza, że gdy jeden z nich pobudza dany proces, to drugi go hamuje. Więcej »

  • Mechanizmy warunkujące homeostazę

    Homeostaza to zdolność do utrzymania stanu dynamicznej równowagi parametrów danego systemu. Pojęcie to jest najczęściej używane w kontekście systemów biologicznych. Zostało stworzone w pierwszej połowie XX w. i pierwotnie oznaczało stabilność środowiska wewnętrznego. W fizjologii człowieka... Więcej »

  • Regulacja poziomu wapnia we krwi

    Wapń jest jednym z najważniejszych makroelementów w organizmie człowieka. Wchodzi w skład kości oraz jest elementem gospodarki elektrolitycznej organizmu. Za regulację poziomu wapnia we krwi odpowiada parathormon (PTH) hormon białkowy wytwarzany przez przytarczyce. Więcej »

Komentarze (1)
Wynik działania 5 + 3 =
):
2018-11-29 20:39:55
:)
Ostatnio komentowane
na czym polegają te fundacje i stowarzyszenia? brakuje tu wyjaśnienia i jakiegoś przyk�...
• 2024-11-05 17:38:04
Głupota w tekście! Janusz i Agnieszka się nie związali, bo byli bardzo bliskim kuzynos...
• 2024-10-27 17:40:49
Super
• 2024-10-21 17:09:20
Bardzo trudne.
• 2024-10-21 13:31:17
Dziękuję za krótką acz treściwą syntezę :)
• 2024-09-24 21:14:03