Geneza „Bartka Zwycięzcy”
Utwór został napisany w 1882 roku. Po publikacji spotkała się z falą krytyki, szczególnie za ukazanie chłopa jako człowieka ograniczonego umysłowo. Poznańska izba karna wydała nawet oficjalny zakaz rozpowszechniania noweli i zniszczenia jej egzemplarzy.
Czas i miejsce akcji „Bartka Zwycięzcy”
Akcja utworu toczy się pod koniec XIX w. w Wielkopolsce. Bartek Słowik mieszka wraz z rodziną we wsi Pognębin. Podczas wyjazdu chłopów na wojnę padają także znaczące nazwy sąsiednich miejscowości: Krzywda Górna, Krzywda Dolna, Wywłaszczyńce, Niedola, Mizerów.
Bartek Słowik i jego towarzysze zostają zmuszeni do udziału w wojnie francusko-pruskiej. Główny bohater noweli zostaje odznaczony orderem za odwagę po wygranej przez Niemców bitwie pod Gravelotte – 18 sierpnia 1870 r.
Motywy w „Bartku Zwycięzcy”
Motyw władzy
Sienkiewicz ukazuje w noweli mechanizm, jakim posługiwali się wobec Polaków zaborcy. Biorąc na swojego bohatera prostego chłopa, pisarz demonstruje, jak bardzo niewykształceni Polacy dają się manipulować wrogowi i jak jest to niebezpieczne dla zniewolonej ojczyzny.
Motyw wojny
Wojna okazuje się dla Bartka punktem zwrotnym. Początkowo chłop stanowi narzędziew rękach Niemców. Gdy jednak przysłuchuje się rozmowom uwięzionych Polaków, zaczyna zastanawiać się nad swoim postępowaniem. Podczas wojny wychodzi na jaw prostota myślenia Bartka, który uważa Francuzów za „gorszych Niemców”.