Honore Daumier Don Kichot i Sancho Pansa - opis, interpretacja i analiza obrazu

 

W 1605r. ukazała się książka Miguela Cervantesa zatytułowana „Don Kichot  z Manchy”. Główny bohater był błędnym rycerzem – postacią stworzoną na podstawie średniowiecznych romansów rycerskich, których sam był wiernym czytelnikiem. To właśnie pod ich wpływem mężczyzna ten wyruszył w świat, by bronić szlachetnych wartości. Honore Daumier – francuski malarz i karykaturzysta – wielokrotnie przedstawiał Don Kichota na swoich płótnach, dokonując reinterpretacji dzieła Cervantesa. Jednym z najbardziej znanych obrazów jest „Don Kichot i Sancho Pansa” – płótno powstałe w 1870r.
    

Opis   

Dzieło Daumiera uderza już przy pierwszym kontakcie. Nie trudno dostrzec, iż całe płótno jest jakby rozmyte, w dużej mierze pozbawione detali. Wiąże się to  z innowacyjną techniką, jaką zastosował artysta, polegającą na kładzeniu grubych warstw farby. Tytułowy bohater znajduje się gdzieś na pustkowiu, wśród pagórkowatego krajobrazu. Siedzi na wychudzonym koniu, trzymając w lewej ręce tarczę a w prawej wzniesioną do góry lancę. „Wierzchowiec” błędnego rycerza wygląda na stworzenie niezwykle zmęczone, wręcz chwiejące się na nogach. Jego kanciaste kształty podkreślają mało atletyczną budowę stworzenia. W tle obrazu, za jeźdźcem, malują się niewielkie wzniesienia przedzielone drogą. Gdzieś daleko, daleko, majaczy sylwetka podążającego za swym panem giermka – Sancho Pansy. Nad wszystkim góruje niebo o niezwykle intensywnej barwie.
    
Najbardziej przykuwającym uwagę punktem na obrazie Daumiera jest głowa tytułowego bohatera. Została ona przedstawiona w sposób pozbawiony jakichkolwiek cech indywidualnych. Widzimy tylko jej zarys – brakuje nosa, włosów, oczu i innych elementów anatomicznych.
    

Interpretacja   

Dzieło Daumiera stanowi reinterpretację opowieści o losach dzielnego rycerza z Manchy. Artysta ukazuje go w sposób bardzo schematyczny, w bliżej niezidentyfikowanym miejscu, które pozbawione jest jakichkolwiek wyróżniających elementów krajobrazu. Także sama postać ukazana została z uwzględnieniem ograniczenia jej indywidualnych cech. Jest to everyman – rodzaj bohatera, który może być każdym. Nie ma w nim nic wyjątkowego, by wszyscy mogli dopasować go do samych siebie.
    
Co jest tak uderzającego w postawie Don Kichota z Manchy? Był to człowiek nieustępliwy i zaciekle walczący w obronie wyznawanych przez siebie wartości. Daumier przez długi czas zajmował się tworzeniem karykatur. Szczególnie często piętnował upadek zasad wśród kręgów ludzi odpowiedzialnych za ich tworzenie i przestrzeganie. Zupełnym przeciwieństwem takiego działania był właśnie błędny rycerz wykreowany przez Cervantesa. Może nie grzeszył rozumem i rozwagą, ale zawsze gotów był bronić słabszych i dokonywać szlachetnych czynów. Sam Don Kichot stojący w pustym krajobrazie sprawia wrażenie słabowitego i niezdatnego do walki, jednak gdyby takich rycerzy było więcej, może Daumier nie musiałby wykonywać tak wielu karykatur zwracających uwagę na coraz mniejsze poszanowanie dla zasad wśród ludzi.

Don Kichot i Sancho Pansa (1870)