Wyróżnia się dziesięć części mowy – rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik, przysłówek, zaimek, spójnik, przyimek, partykuła i wykrzyknik. Są to klasy wyrazów (leksemów) posiadających wspólne cechy składniowe (dotyczące funkcji w wypowiedzeniu), semantyczne (dotyczące znaczenia) oraz morfologiczne (dotyczące odmiany).
Np. rzeczowniki w zdaniu pełnią przede wszystkim funkcję podmiotu (kryterium składniowe), oznaczają przedmioty (kryterium semantyczne) oraz odmieniają się przez przypadki i liczby (kryterium morfologiczne).
Funkcje
Biorąc pod uwagę funkcje wyrazów w języku, wyróżnia się:
a. samodzielne części mowy, które w określonym kontekście wyrażają konkretną treść i mogą pełnić funkcję części wypowiedzenia (rzeczowniki, przymiotniki, czasowniki, przysłówki, liczebniki, zaimki i wykrzykniki jako wyrazy uczuć),
b. niesamodzielne części mowy, które nie mogą pełnić funkcji części zdania (przyimki, spójniki i partykuły).
Formy
Biorąc pod uwagę formę, wyróżnia się:
a. odmienne części mowy - czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki, liczebniki oraz większość zaimków,
b. nieodmienne części mowy, których forma pozostaje niezmienna – przysłówki, przyimki, spójniki, partykuły, wykrzykniki i część zaimków.