 |
| Claude Debussy (ok. 1908) |
Claude Debussy przyszedł na świat 22 sierpnia 1862 r. w Saint-Germain-en-Laye – niewielkim mieście położonym na zachód od Paryża. Był najstarszym z piątki dzieci Manuela-Achille Debussy’ego, który posiadał niewielki sklep oferujący naczynia oraz porcelanę. Natomiast matka przyszłego muzyka – Victorine-Manoury Debussy – zajmowała się krawiectwem. Rodzina w 1867 r. przeniosła się do Paryża, lecz już 3 lata później musiała szukać azylu w Cannes, gdyż wybuchła wojna francusko-pruska.
W czasie pobytu u ciotki siedmioletni Debussy rozpoczął naukę gry na pianinie, a nad jego postępami czuwał włoski muzyk nazywany Cerutti. Wielki talent młodzieńca szybko dał o sobie znać i już w 1872 r. zaczął uczęszczać do Konserwatorium Paryskiego, gdzie rozpoczął naukę w klasie fortepianu. Jego nauczycielami byli m.in.: Ernest Giraud (ceniony kompozytor) oraz Emile Durand (teoretyk muzyki oraz kompozytor, aczkolwiek znany głównie z prac naukowych). W Konserwatorium Paryskim Debussy spędził 11 lat. Szybko dał się poznać nie tylko jako olbrzymi talent, lecz także twórca otwarty na nowości i eksperymenty. Najwyraźniej nie cenił sztywnego programu szkolnego, często oddając się prywatnym poszukiwaniom.
Początek lat 80. upłynął Debussy’emu na podróżach po Europie. Towarzyszył opiekunce Piotra Czajkowskiego – Nadieżdzie von Meck. Co ciekawe, wielki rosyjski muzyk, mimo bliskich relacji z von Meck, nie oddziaływał specjalnie na młodego Francuza i nie wywarł większego wpływu na jego twórczość.
Debussy, chcąc zapewnić sobie godziwe warunki życia, często występował i akompaniował różnego rodzaju śpiewakom. W ten sposób poznał panią Vasnier oraz jej męża. Ludzie ci udzielili mu olbrzymiego wsparcia, troszcząc się nie tylko o sprawy finansowe muzyka, lecz – być może przede wszystkim – o zapoznanie muzyka z francuską literaturą. To właśnie ona stała się inspiracją do jego pierwszych dzieł.
W 1884 r. Debussy wygrał Prix de Rome (prestiżowa francuska nagroda dla młodych twórców). Zaprezentował wówczas kompozycję „L'enfant prodigue” („Syn marnotrawny”). Dzięki temu sukcesowi twórca otrzymał stypendium pozwalające mu na czteroletni pobyt w Willi Medicich w Rzymie (znajdowała się tam wówczas uczelnia). Debussy chętnie skorzystał z opcji, lecz listy, które wtedy pisał, potwierdzają, iż nie czuł się najlepiej w nowym otoczeniu.
Pod koniec lat 80. Debussy znalazł się pod silnym wpływem Richarda Wagnera, którego twórczość cieszyła się wówczas tak wielką popularnością, że ciężko było się z nią nie spotkać. Chociaż francuski kompozytor daleki był od zachwytów nad emocjonalnością muzyki Niemca, niezwykle cenił sobie stosowane przez niego harmonie oraz „moc” jego twórczości.
Życie prywatne Debussy’ego nie było zbyt spokojne. Już w wieku 18 lat rozpoczął romans z żoną paryskiego prawnika. Następną jego wybranką, z którą spędził 9 lat, była córka krawca – Gabrielle Dupont. Jednakże artysta równocześnie pozostawał w bardzo bliskich relacjach z Therese Roger – śpiewaczką. W 1899 r. muzyk poślubił modelkę – Rosalie Texier – ale już po pięciu latach rozstał się z nią, gdyż nie mógł znieść tego, że odstawała od niego pod względem intelektualnym oraz nie przejawiała wrażliwości muzycznej. Następną wybranką Debussy’ego była Emma Bardac, żona paryskiego bankiera, z którą zaczął spotykać się jeszcze w trakcie trwania małżeństwa. Dnia 30 października 1905 r. doczekał się z nią córki o imieniu Claude-Emma.
W 1909 r. u Claude’a Debussy’ego zdiagnozowano raka jelita grubego. Pięć lat później przeszedł operację, która nieco przedłużyła jego życie, lecz nie ulżyła cierpieniom.
Francuski kompozytor zmarł 25 marca 1918 r. w Paryżu i został pochowany na Cmentarzu Passy.
Twórczość Debussy'ego
Debussy był muzykiem niezwykle utalentowanym, cechującym się doskonałą techniką. Potrafił komponować zarówno dzieła rozbudowane (np. opera „Popołudnie fauna”), jak i wspaniałe miniatury. Często posługiwał się także formami wokalnymi, w których wykorzystywał współczesną sobie francuską poezję (m.in. Verlaine’a).
Krytycy często mieli problemy z twórczością Debussy’ego, gdyż ten stosował często różnego rodzaju eksperymenty, które niekoniecznie dobrze wpasowywały się w ówczesne czasy i modę. Jego utwór zatytułowany „Wiosna” został zrecenzowany jako dzieło artysty o widocznej tendencji do nietypowych rozwiązań. W tymże artykule po raz pierwszy użyto terminu „impresjonizm” w odniesieniu do muzyki, co przyczyniło się do wyodrębnienia się całego nurtu.
Na czym polegały osławione eksperymenty Debussy’ego? Kompozytor często stosował zapomniane już techniki, sięgał po rzadko używane dźwięki, stosował skale antyczne oraz kościelne. Bardzo cenił sobie także skalę pełną, jaką stosowało przed nim niewielu muzyków, m.in. Michaił Glinka oraz Ferenc Liszt. W dodatku w jego twórczości bardzo mocno widoczne były wpływy muzyki orientalnej. W swoich listach wielokrotnie podkreślał, iż dąży do odnalezienia w muzyce czegoś nowego, dotychczas jeszcze nieznanego.