Dla Rzeczpospolitej walka o dominium maris Baltici była przede wszystkim walką o opanowanie portów bałtyckich. To właśnie dzięki nim miałaby możliwość eksportowania swoich produktów na zachód. Natomiast dla strony szwedzkiej była to walka o opanowanie handlu na Bałtyku.W roku 1568 nastąpiła poprawa stosunków polsko – szwedzkich, w wyniku objęcia tronu szwedzkiego przez Jana III Wazę – męża Katarzyny Jagiellonki. Natomiast w roku 1587 ich syn – Zygmunt Waza, został wybrany na króla Polski, a od roku 1592 był również władcą Szwecji.
W praktyce zmiany te oznaczały, iż Polska oraz Szwecja weszły w krótkotrwały okres unii personalnej. Sytuacja zmieniła się w roku 1599, kiedy to dokonano detronizacji Zygmunta III Wazy na rzecz jego syna Władysława. Kolejno już w roku 1600 nastąpiła detronizacja całej polskiej linii Wazów.
12 marca tego samego roku Zygmunt III Waza dokonał inkorporacji Estonii do Polski – zgodnie z treścią swoich pacta conventa. Sytuacja ta oznaczał de facto wojnę ze Szwecją. Chęć odzyskania tronu szwedzkiego stała się w kolejnych latach siłą napędową wojen prowadzonych przez króla polskiego.
Pierwsza wojna ze Szwecją wybuchła w roku 1600 – walka o polskie Inflanty. Zakończyła się ostatecznie zawarciem rozejmu w kolejnym roku. Było to spowodowane śmiercią króla Szwecji Karola IX oraz kłopotami Polski w wojnie z Rosją. Wówczas też prawie całe Inflanty znalazły się w posiadaniu strony Szwedzkiej.
Druga wojna ze Szwecją w I połowie XVII w. trwała w latach 1617 – 1622 – walka o ujście Dźwiny. Konflikt ten stanowił próbę wykorzystania przez stronę szwedzką zaangażowania Rzeczypospolitej w wojnie z Turcją. Spór dotyczył obszarów Estonii oraz Inflant. Połączony był również z walką o tron Szwecji Zygmunta III Wazy z synem Karola IX – Gustawem Adolfem.
Ostatecznie ta faza konfliktów polsko – szwedzkich zakończyła się zawarciem w roku 1622 rozejmu w Mitawie. Na jego mocy stronie polskiej pozostawił Kurtlandie oraz skrawek Inflant Wschodnich – tzw. Inflanty Polskie. Pozostałą część Inflant zatrzymała Szwecja. Rozjem trwał do roku 1625 – przerwany działaniami wojennymi na Litwie. Rozpoczęła się kolejna wojna ze Szwecją – walka o ujście Wisły.
W toku tej wojny strona polska odniosła dwa znaczące zwycięstwa. Pierwsze z nich miało miejsce 28 listopada w roku 1627 – bitwa pod Oliwą. Była to bitwa morska stoczona na redzie Gdańskiej. Wówczas to mniejsza liczebnie eskadra okrętów szwedzkich została pokonana przez flotę polską. Pomimo, iż bitwa ta nie miała wielkiego wpływu na dalsze losy wojny, to miała olbrzymie znaczenie moralne oraz propagandowe.
Natomiast drugie starcie zbrojne miało miejsce 25 czerwca w roku 1629 – Bitwa pod Trzcianą. Silami polski dowodził hetman koronny – Stanisław Koniecpolski, natomiast po stornie Szwecji stał sam monarcha – Gustaw II Adolf.
Zdecydowane zwycięstwo odniosła strona polska, przy jednoczesnej prawie całkowitej likwidacji jazdy szwedzkiej.
W tym samym roku zawarto 26 września rozejm w Altmarku (Starym Targu). Strona szwedzka zatrzymała Inflanty na północ od Dźwiny wraz z Rygą – zostały więc w praktyce utrwalone wcześniejsze straty terytorialne Polski. Dodatkowo wszystkie porty Inflanckie oraz pruskie, z wyjątkiem Pucka, Gdańska i Królewca znalazły się w rękach Szwedów.
Ponadto rozejmowi towarzyszył układ pomiędzy Szwecją a Gdańskiem – Szwedzi nałożyli 3,5 procentowe cło na handel gdański. Poza tym książę pruski otrzymał czasowo (6 lat) Malbork, Sztum oraz Żuławy, w zamian za przepuszczenie wojsk szwedzkich podczas najazdu na Rzeczpospolitą.