Do najważniejszych przyczyn wybuchu konfliktów polsko – rosyjskich należy zaliczyć próby wykorzystania tronu carskiego przez Zygmunta III Wazę do odzyskania korony szwedzkiej. Natomiast magnateria w tym okresie pragnęła nowych latyfundiów. Ponadto Kościół dążył do podporządkowania Rosji papieżowi.
Jednak bezpośrednią przyczyną wybuchu pierwszego konfliktu, stało się podpisanie traktu Rosji ze Szwecją w Wyborgu – skierowany przeciwko Rzeczypospolitej. Poza tym strona rosyjska w latach 1632 – 1634 chciała odzyskać obszary utracone na mocy rozejmu w Dywilinie z roku 1619.
Dodatkowo do całej sytuacji dochodził również problem kozacki. Podpisano bowiem rosyjsko – kozacką ugodę w Perejasławiu w roku 1654. Na mocy układu lewobrzeżna część Ukrainy została przyłączona do Rosji. Zmiany te musiały wywołać reakcje Rzeczypospolitej.
Po zakończeniu wojny w Inflantach, a następnie śmierci cara Iwana IV Groźnego w Rosji, nastał okres tzw. wielkiej smuty, przypadający na lata 1598 – 1613. Był to czas wewnętrznych zaburzeń oraz interwencji obcych państw, które próbowały wykorzystać sytuacje w Rosji dla własnych korzyści.
W roku 1598 władzę w Rosji obejmuje Borys Godunow – po śmierci ostatniego przedstawiciela dynastii Rurykowiczów, syna Iwana Groźnego – Fiodora Iwanowicza. Jednak pomimo takiego obrotu spraw, zaczęli się wówczas pojawiać domniemani synowie Iwana Groźnego, starający się objąć tron carski.
Pierwszy z nich pojawił się na dworze księcia Adama Wiśniowieckiego. Następnie – dzięki wsparciu magnatów polskich Jerzego Mniszka oraz Adama i Konstantego Wiśniowieckiego, Dymitr I Samozwaniec wyprawił się do Moskwy. Cała kapania zakończyła się sukcesem. W pierwszej kolejności Dymitrowi poddało się kilka twierdz, a w kolejnych latach opanował Moskwę i został obwołany nowym carem.
Jednak pierwszy domniemany syn Iwana IV Groźnego panował zaledwie rok. Jego rządy zostały zakończone powstaniem jakie wybuchło przeciwko jego władzy. W efekcie tron carski objął wówczas Wasyl Szujski. W roku 1607 na Moskwę wyprawił się Dymitr II Samozwaniec. Jednak ten ostatni został zabity w Kałudze w roku 1610.
Jeszcze we wcześniejszym roku – przed śmiercią Dymitra II Samozwańca, doszło do oblężenia Smoleńska przez Zygmunta III Wazę. Smoleńsk zdobyto ostatecznie w roku 1611. W roku 1610 natomiast doszło do rozbicia sprzymierzonych sił rosyjsko – szwedzkich pod Kłuszynem. Ostatecznie doprowadziło to do detronizacji Szujskiego oraz opanowania Moskwy przez wojska polskie.
Wówczas bojarzy zgodzili się na przekazanie korony Władysławowi Wazie, pod warunkiem jego przejścia na prawosławie. Jednak Zygmunt III Waza odrzucił propozycje – sam dążył do zagarnięcia rosyjskiej korony.
Brak jakiegokolwiek porozumienia doprowadził w tej sytuacji do powstania antypolskiego w Rosji. W jego toku doszło do oblężenia załogi polskiej na Kremlu. W praktyce równało się do z upadkiem polskich koncepcji politycznych wobec Rosji. W roku 1612 doszło do ewakuacji Polaków ze stolicy rosyjskiej. Już w kolejnym roku nowym carem i jednocześnie założycielem nowo panującej dynastii zostaje – Michał I Romanow.
W latach 1617 – 1618 dochodzi do nieudanej wyprawy moskiewskiej Władysław Wazy. Doprowadziła ona do zawarcia rozejmu w Dywilinie w roku 1619. Na jego mocy Rzeczpospolita uzyskała ziemię smoleńską, czernichowską oraz siewierską. Z drugiej strony car Michał Romanow zrzekł się pretensji do Inflant.
Kolejna wojna polsko – rosyjska wybuchła w roku 1632. Wówczas to doszło do oblężenia Smoleńska przez stronę rosyjską – odsiecz Władysława IV Wazy. Cała sytuacja zakończyła się pokonaniem wojsk rosyjskich pod wodzą Michała Szeina. W roku 1634 zawarto pokój w Polanowie, który potwierdził warunki rozejmu w Dywilinie. Dalszy etap konfliktów polsko – rosyjskich w II połowie XVII w., został zdominowany przez problem Ukrainy – pochodna problemu kozackiego.