III rozbiór Polski - skutki, utracone ziemie. Upadek państwa polskiego w XVIII w.

W wyniku podpisanego 24.10.1795 roku w Petersburgu traktatu pomiędzy Rosją, Austrią a Prusami postanowiono o likwidacji Rzeczpospolitej. Decyzję tą zaczęto wprowadzać w życie tuż po upadku ostatniego punktu oporu – Warszawy – w listopadzie tego roku.

W wyniku traktatu rozbiorowego Prusy otrzymywały Mazowsze z Warszawą, jak również tereny litewskie do rzeki Niemen, czyli łącznie 48 tysięcy kilometrów kwadratowych i milion mieszkańców. Rosja zagarnęła dla siebie resztę Litwy, Żmudź i Podole, łącznie 120 tysięcy kilometrów kwadratowych i 1.2 miliona mieszkańców. Austria z kolei zajęła Małopolskę, część Podlasia i Mazowsza, czyli 47 tysięcy kilometrów kwadratowych i półtora miliona mieszkańców.

Król Stanisław August Poniatowski został zmuszony do abdykacji. Wkrótce później wyjechał do Petersburga.  Urzędy polskie w większości zostały zniesione, bądź zaadoptowane do potrzeb zaborczej administracji, która to zaczęła wkraczać na zajęte tereny i przejmować władzę. Zaczęto ograniczanie  wolności i kontrolowanie szlachty polskiej, dla której musiało to być niemałym szokiem. Nie obyło się bez rabunków i grabieży cennych zabytków kultury polskiej. Wielu działaczy patriotycznych z wcześniejszego okresu udało się na emigrację, niektórzy starali się organizować różne działania mające na celu walkę o niepodległość na obczyźnie (stąd m.in. Legiony Polskie we Włoszech). Kiedy władzę w państwie rosyjskim przejął Paweł I (1796), wydawało się, że istnieje cień nadziei na przywrócenie bytu państwowego, były one jednak płonne. W 1797 roku państwa zaborcze podpisały w Petersburgu traktat o wieczystej likwidacji nazwy Królestwa Polskiego. W roku 1798  zmarł w Petersburgu Stanisław August Poniatowski, ostatni król Rzeczpospolitej. Rozpoczął się długi, ponad stuletni okres zaborów.