Bitwa pod Moskwą - II wojna światowa, przyczyny i skutki

Rozpoczęty 21 czerwca 1941 roku atak Niemiec na Związek Radziecki był całkowitym zaskoczeniem dla Józefa Stalina i jego dowódców. Pierwsze miesiące wojny to pasmo klęsk Armii Czerwonej, zmuszonej do wycofywania się w głąb terytorium radzieckiego. Do jesieni 1941 roku w rękach niemieckich znajdowały się republiki nadbałtyckie, Białoruś i Ukraina. W pierwszych dniach października Niemcy szykowali się do ataku na Moskwę. Spodziewano się, że upadek miasta pociągnie za sobą koniec wojny, a przynajmniej wydatnie go przyśpieszy.

Miasto to było w owym momencie głównym punktem strategicznym i propagandowym, jak również siedzibą władz komunistycznych. Jesienią 1941 roku miasto ogarnęła panika, z trudem tylko opanowana przez władze. Miasto miało być bronione za wszelką cenę.

Tymczasem jednak niemiecka sytuacja nie wyglądała tak dobrze, jak mogłoby się zdarzać. Mimo ogromnych sukcesów zaczęło szwankować zaopatrzenie armii niemieckiej. Pojawiły się kłopoty ze zużyciem sprzętu i stratami w ludziach. Wkrótce zaś pojawił się nowy, zaskakujący Niemców czynnik – ostra, rosyjska zima. W listopadzie 1941 roku gwałtownie spadła temperatura, wkrótce zaś rozpoczęły się opady śniegu. Oddziały niemieckie zostały unieruchomione, nie posiadając sprzętu zimowego, często zaś nawet ciepłej odziezy.

Z drugiej strony Stalin dowiedział się od swojej siatki szpiegowskiej, że Japonia, której postawa stanowiła od początku walk zagadkę, nie ma zamiaru atakować ZSRR. Wiadomość ta umożliwiła Stalinowi przerzucenie dużej części wojsk z Dalekiego Wschodu pod Moskwę i przeprowadzenie kontrofensywy. Dowodził nią Gieorgij  Żukow.

Rozpoczęte 5 grudnia walki zakończyły się klęską Niemców, którzy zostali odrzuceni o ponad 150 kilometrów od Moskwy. Zwycięstwo Sowietów dało nową nadzieję Armii Czerwonej, jednocześnie zaś spowodowało fiasko wojny błyskawicznej. Niemcy musieli przygotować się na wojnę na wyczerpanie, której zawsze się obawiali i która była piętą achillesową niemieckiej gospodarki. Bitwa o Moskwę odwróciła na swój sposób losy wojny.