Wojna zimowa - przyczyny, przebieg (opis), skutki

Kampania polska w roku 1939 była konfliktem rozpoczynającym II wojnę światową, nie była jednak jedyną wojną, jaka wybuchła tego roku na kontynencie europejskim. Już kilka miesięcy później eskalacja napięć na granicy ZSRR z Finlandią doprowadziła do napaści komunistycznego mocarstwa na skandynawski kraj.

W wyniku tajnych umów zawartych na przełomie sierpnia i września 1939 roku pomiędzy Niemcami i ZSRR (pakt Ribbentrop – Mołotow i jego poprawki we wrześniu 1939 roku) Finlandia miała od tego czasu stanowić część strefy wpływów Związku Radzieckiego. III Rzesza miała w tym rejonie dać swoim nowym „sojusznikom” wolną rękę. Finlandia była dosyć młodym państwem, powstałym po rozpadzie Imperium Rosyjskiego w 1918 roku. Z oczywistych względów nie była nastawiona przyjaźnie do ZSRR, jednakże nie miała zamiaru prowokować konfliktu z obawy przed radziecką inwazją. Jednakże jesienią 1939 roku jej zamiary nie miały znaczenia, gdy Józef Stalin postanowił rozszerzyć swój stan posiadania.

Wojna rozpoczęła się 30 listopada 1939 roku. Poprzedzona była szeregiem prowokacji zorganizowanych przez stronę radziecką, które miały sprawiać wrażenie, że Finlandia jest winna wybuchu wojny i szykuje się do ataku na ZSRR. Wojska sowieckie od początku miały miażdżącą przewagę nad siłami Finlandii, zarówno jeżeli chodzi o ilość ludzi, jak i sprzętu. Już wkrótce jednak okazało się, że pokonanie Finlandii nie było sprawą prostą.

Na czele wojsk fińskich stanął marszałek Gustav Mannerheim, uważany przez Finów za bohatera narodowego. Armia fińska była niewielka i lekko uzbrojona, ale za to doskonale dostosowana do walki na swoim terytorium – zimnym klimacie tundry, szczególnie ciężkim zimą. Z drugiej strony okazało się, że Armia Czerwona nie doszła do siebie po czystkach oficerskich z lat 1937 – 1938. Sowieci nie potrafili wykorzystywać swoich przewag, dowódcy popełniali kardynalne błędy, na domiar złego kulało zaopatrzenie, co doprowadzało do zwielokrotnienia strat od zimna i ran. Przez całą zimę przełomu 1939/1940 armia fińska z powodzeniem i wielką odwagą odpierała wszystkie radzieckie ataki.

Mannerheim zdawał sobie sprawę z tego, że wiosną, po poprawie warunków jego armia utraci główną przewagę, jaką jest świetne przystosowanie do walki w zimie. Na dłuższą metę przewaga liczebna Sowietów była po prostu zbyt duża. Stąd też   13.03.1940 roku zawarto pokój. Finlandia traciła część swojego terytorium – Karelię i pas terenu na północ od Leningradu. Udało jej się jednak zachować niepodległość. Stalinowi nie udało się wprowadzić rządów komunistycznych.

Wojna zimowa popchnęła Finów w sojusz z Niemcami, którzy wydawali się naturalnym sojusznikiem. Stąd też częściowy udział Finów w walce z ZSRR w roku 1941 (dla Finów jest to tzw. wojna kontynuacyjna). Z drugiej strony klęska upokorzyła Stalina i Armię Czerwoną, ale na dłuższą metę miała duże znaczenie dla armii radzieckiej. Doświadczenia fatalnie przeprowadzonej kampanii pokazały Stalinowi, że jego armia nie jest jeszcze gotowa do walki o Europę i rozpoczęły serię reform, m.in. zaopatrzenia i sprzętu używanego przez czerwonoarmistów.