Józef Stalin (prawdziwe nazwisko: Iosif Wissarionowicz Dżugaszwili) urodził się w 1878 roku w Gori na terenie Gruzji. Jego ojciec prowadził zakład szewski, zaś matka była praczką. Dżugaszwili uczył się w seminarium duchownym, które przerwał z powodu kłopotów finansowych. Pasją jego młodości była poezja, Stalin pisał wiersze, które drukował w czasopiśmie „Iweria”. Wstąpił też do Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (SDPRR). Przez pewien czas pracował jako księgowy w obserwatorium w Tyflisie.
Po rozłamie w partii związał się z radykalną frakcją bolszewików. Brał udział w rewolucji 1905 roku. Szybko piął się po kolejnych szczeblach partyjnej kariery, organizował zbrojne akcje rabunkowe na Zakaukaziu w celu zdobycia pieniędzy na finansowanie partii. W 1907 roku zmarła jego pierwsza żona Jakaterina Swanidze, z którą miał syna Jakowa Dżugaszwilego. W 1912 roku Lenin wyznaczył go na członka Komitetu Centralnego SDPRR. Kilkakrotnie przebywał w więzieniu, został też zesłany na Syberię, ale udało mu się zbiec. Po rewolucji lutowej w czasie nieobecności Lenina stanął na czele bolszewików. Brał udział w zamachu stanu podczas rewolucji październikowej, a następnie został komisarzem do spraw narodowości. W 1919 roku ożenił się z Nadieżdą Alliłujewą, z którą miał syna Wasilija i córkę Swietłanę.
W czasie wojny polsko-bolszewickiej pełnił funkcję komisarza politycznego Radzieckiego Frontu Południowo-Zachodniego. Po śmierci Lenia, w 1925 roku został generalnym sekretarzem Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego i rozpoczął bezwzględną walkę z Lwem Trockim, swoim kontrkandydatem do przejęcia pełni władzy. W 1926 roku udało mu się usunąć Trockiego z partii, a następnie zmusić do emigracji. Od tego czasu można mówić o jedynowładztwie Stalina. Ponadto wydał on na Trockiego wyrok śmierci, który wykonał agent KGB w 1940 roku w Meksyku.
Od momentu usunięcia trockiego z partii Stalin zaczął realizować swoją bezwzględną i krwawą politykę. Jego walka z religią doprowadziła do zniszczenia większości kościołów różnych wyznań na terenie Związku Radzieckiego, a także wymordowania wielu duchownych. W dziedzinie gospodarki wdrożył I Plan Pięcioletni, który zakładał industrializację kraju, zmiany w przemyśle ciężkim i kolektywizację rolnictwa. Zniesiono małe gospodarstwa rolne, a wsie zostały połączone w olbrzymie kołchozy. Szczególnym obiektem bolszewickich ataków byli kułacy, czyli zamożni rolnicy, którzy nie chcieli oddać swojej ziemi. Wielu chłopów zostało skazanych na śmierć za stawianie oporu lub ukrywanie żywności, na Ukrainie doszło zaś do wielkiego głodu. Łączną liczbę ofiar kolektywizacji wsi szacuje się na 14,5 miliona ludzi.
Stalin zajął się również stworzeniem sprawnego aparatu terroru, przekształcił dotychczasową służbę bezpieczeństwa Czeka w NKWD. W latach 1936 - 38 przeprowadził w szeregach władzy „wielką czystkę”, do której pretekstem stało się zabójstwo Siergieja Kirowa. Stalin wymordował większość starych współpracowników i dowódców Armii Czerwonej. Ofiarą czystki padł między innymi marszałek Michaił Tuchaczewski.
W 1939 roku Stalin zawarł tajny układ z Hitlerem w sprawie napaści na Polskę (pakt Ribbentrop – Mołotow) i zgodnie z jego postawieniami 17 września 1939 roku najechał wschodnie terytorium II Rzeczypospolitej bez wypowiedzenia wojny. Oficjalna propaganda głosiła, że Sowieci „wzięli naród Polski pod opiekę”. W 1941 roku, po napaści Hitlera na Związek Radziecki Stalin przestał być sojusznikiem Hitlera. Z jego decyzji w 1940 roku zamordowano w Katyniu kilkanaście tysięcy polskich oficerów. Po początkowych klęskach Armia Czerwona (z ogromnymi stratami w ludziach) zaczęła osiągać duże sukcesy w walce z Niemcami. To stało się kartą przetargową Stalina, dzięki której udało mu się wymusić na Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych włączenie po wojnie do radzieckiej strefy wpływów: Polski, Czechosłowacji, Węgrzech, Bułgarii, Rumunii i państw nadbałtyckich (konferencja w Teheranie, w Poczdamie i w Jałcie). Wszystkim tym krajom narzucił ustrój komunistyczny, który w okresie jego rządów polegał na krwawym terrorze, walce z podziemiem, wolnym handlem, własnością rolniczą i Kościołem.
Stalin zmarł w 1953 roku. Podczas jego pogrzebu setki ludzi na Placu Czerwonym zostało zadeptanych na śmierć. Jego ciało zmumifikowano i umieszczono w Mauzoleum Lenia, jednak w 1961 roku zostało skremowane i pochowane pod murem Kremla.
Józef Stalin - biografia, działalność
Polecamy również:
-
Powstanie ONZ - historia i cele
ONZ, czyli Organizacja Narodów Zjednoczonych to międzynarodowa pokojowa organizacja powołana po II wojnie światowej, w 1945 roku, w miejsce przedwojennej Ligii Narodów (rozwiązanej oficjalnie w 1946 roku). Zamysł powstania takiego organu był jednym z punktów obrad konferencji w Teheranie w 1943... Więcej »
-
Powstanie NATO - państwa założycielskie, historia, cele
NATO (ang. North Atlantic Treaty Organisation) – Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego to sojusz polityczno-militarny zawiązany w 1949 roku, który początkowo miał na celu obronę państw Europy zachodniej i Stanów Zjednoczonych przed ekspansją Związku Radzieckiego na zachód. Więcej »
-
Żelazna kurtyna - pojęcie, historia, znaczenie
Żelazna kurtyna to określenie podziału politycznego, jaki nastąpił w Europie po II wojnie światowej na mocy postanowień konferencji w Jałcie w 1945 roku. Wówczas to bowiem Wielka Trójka (Józef Stalin, Winston Churchill i Franklin Roosevelt) spowodowała, że kraje Europy wschodniej (w tym Polska)... Więcej »
-
Zimna wojna - przyczyny, przebieg, skutki
Określenie „zimna wojna” oznacza wzajemne relacje pomiędzy Związkiem Radzieckim i krajami Europy Środkowo-Wschodniej a Europą zachodnią i Stanami Zjednoczonymi w latach 1946 – 1989. Więcej »
-
Układ Warszawski - informacje
Układ Warszawski był sojuszem polityczno-wojskowym państw europejskich, które po zakończeniu II wojny światowej znajdowały się w radzieckiej strefie wpływów. Wiodącą i decydującą rolę w owym sojuszu pełnił Związek Radziecki. W jego skład wchodziły Polska, Bułgaria, Czechosłowacja, NRD, Rumunia i... Więcej »