Zgodnie z Konstytucją RP samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne, które nie zostały zastrzeżone przez Konstytucję lub inne akty prawne dla organów innych władz publicznych (art. 163).
Zadania realizowane przez samorząd terytorialny służą zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej – są to tzw. zadania własne. Oprócz tych zadań ustawa może zlecić jednostkom samorządu terytorialnego wykonywanie także innych zadań publicznych. Warto podkreślić, że ewentualne spory kompetencyjne między samorządem terytorialnym, a administracją rządową rozstrzygają sądy administracyjne.
Realizację zadań dana jednostka samorządu terytorialnego może prowadzić we współpracy z innymi jednostkami samorządu terytorialnego.
Warto wiedzieć, że działalność samorządów terytorialnych podlega nadzorowi wyłącznie pod względem legalności.
Szczegółowe zadania w samorządzie terytorialnym różnią się zależnie od jego szczebla – inne są w gminach, inne w powiatach i województwach. Koniecznie trzeba jednak podkreślić, iż w samorządzie działa bardzo istotna zasada pomocniczości (subsydiarności), zgodnie z którą jednostka wyższego rzędu wkracza w daną sferę działań wówczas, gdy jednostka niższego rzędu nie jest w stanie skutecznie ich przeprowadzić.
• Spis zadań gminy zawarty jest w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym w art. 7.,
• Zadania powiatu wyszczególnione są natomiast w ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym – art. 4. (charakter ponadgminny realizowanych zadań),
• Zadania samorządu szczebla wojewódzkiego wyszczególnione są natomiast w ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, w art. 11.