Samorząd terytorialny w Polsce - definicja
Samorząd terytorialny jest formą organizacji lokalnych społeczności, które działają w celu zaspokojenia potrzeb mieszkańców, realizując zadania publiczne. Istotnym elementem samorządu terytorialnego jest jego wyposażenie w środki materialne, dzięki którym możliwe jest realizowanie przyznanych mu zadań.
Samorząd terytorialny w Polsce - istota
Istotą samorządu terytorialnego jest decentralizacja władzy, a tym samym zwiększenie jej skuteczności poprzez przybliżenie władzy do mieszkańców poszczególnych gmin (pozwala ona także na zabezpieczenie organom niższego stopnia pewnej niezależności i samodzielności wobec organów wyższego szczebla). Ważną zasadą działania samorządu terytorialnego jest tzw. zasada subsydiarności (inaczej pomocniczości), która polega na sprawowaniu władzy jak najbliżej obywateli – przekazywanie realizacji danego zadania wyższemu jednostce samorządowej wynika z przekroczenia możliwości jego wykonania przez jednostkę niższą.
Regulacje dotyczące samorządu terytorialnego zawarte są w rozdziale VII Konstytucji RP. Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne, które nie są zastrzeżone w Konstytucji lub w ustawach dla innych władz publicznych.
W Polsce występuje trójstopniowy podział terytorialny (od 1999 r.), a tym samym – trzy szczeble samorządu – gminy, powiaty i województwa. Podstawową jednostką samorządu jest gmina – co oznacza, że wykonuje ona zadania samorządu, które nie są zastrzeżone dla innych jednostek samorządowych.
Kwestie związane z samorządem terytorialnym w Polsce regulują ustawy:
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (ustawa ta przywróciła samorząd terytorialny w Polsce)
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa