Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym, gmina wykonuje zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Zakres działania gminy jest bardzo szeroki, ponieważ wchodzą weń wszelkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, które nie zostały zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Samorząd gminny - zadania
Spis zadań realizowanych przez samorząd gminny (zadań własnych gminy) możemy znaleźć w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym w art. 7. Są to m.in.:
- kwestie związane z ładem przestrzennym, nieruchomościami, ochroną środowiska i przyrody,
- gminne drogi, mosty, ulice, place,
- wodociągi,
- kwestie telekomunikacyjne,
- transport zbiorowy o charakterze lokalnym,
- ochrona zdrowia,
- pomoc społeczna,
- edukacja publiczna,
- gminne budownictwo mieszkaniowe,
- kwestie związane z rozwojem kultury,
- kwestie dot. cmentarzy gminnych,
- targowiska,
i inne.
Dla sprawności działania gmina może tworzyć jednostki pomocnicze, czyli sołectwa, dzielnice, osiedla itp. (dzieje się to w drodze uchwały rady gminy).
Gmina realizuje swoje działa za pośrednictwem organów:
1. Rady gminy – organ stanowiący i kontrolny – wybierany w wyborach powszechnych na 4 letnią kadencję. Liczba radnych zależna jest od liczby mieszkańców w danej gminie – minimalnie wynosi 15, a maksymalnie 45 osób.
2. Wójta (burmistrza/prezydenta) – jednoosobowy organ wykonawczy, wybierany jest w wyborach powszechnych i bezpośrednich, kadencja trwa 4 lata.