Tragedia Juliusza Słowackiego porusza dwa zasadnicze tematy, czyli historię i kontrowersję związaną z powstaniem państwa polskiego oraz kwestię klęski powstania narodu (prawdopodobnie powstania listopadowego), po którym utwór został napisany. Opisując historię dwóch plemion, różnych od siebie i pochodzących z dwóch światów, próbuje poeta uzasadnić dwoistość istoty Polaków, tłumaczącą ich zachowanie i sprzeczność cech. Polacy odznaczają się bowiem szlachetnością pobudek, honorem, odwagą i gotowością do obrony najważniejszych dla siebie wartości, przy jednoczesnej nieudolności walki, a nawet bierności, braku zorganizowania i decyzji. Dwa wymienione rody miały by odzwierciedlać cechy ówczesnej polskiej szlachty.
Ważną kwestią w odczytaniu utworu pozostaje również stosunek Słowackiego do pokonanego narodu (w dramacie są to mityczni Wenedzi). Dla poety poniesiona ofiara i jej świętość nie była podstawą do budowania kultu własnego narodu, a taka tendencję przejawiali jego rodacy, stąd liczne słowa krytyki pod adresem tej postawy. Tą myślą wpisuje się w Słowacki w znaną, romantyczną myśl o tym, że to naród to przede wszystkim lud – siła, która jako jedyna jest w stanie zapewnić niepodległość ojczyźnie.