Akcja Burza - na czym polegała, przebieg, skutki - Historia

Wiosną 1944 roku sytuacja na froncie wschodnim II wojny światowej wskazywała, że Niemcy znajdują się w głębokiej defensywie i przegrywają wojnę. Kwestią czasu zdawał się moment, kiedy Armia Czerwona ruszy do kolejnej ofensywy i wypchnie przeciwnika z okupowanego terytorium. Doskonale wiedziało o tym kierownictwo Armii Krajowej, które jednak w związku z tym faktem borykało się z istotnym problemem. ZSRR traktowane było bardziej jako sojusznik z konieczności, niż z wyboru, a stosunki pomiędzy państwem podziemnym a Moskwą nie należały do najcieplejszych, zwłaszcza po zerwaniu stosunków z rządem emigracyjnym przez ZSRR w roku 1943. Pozostało pytanie, jaki stosunek należy przyjąć do wkraczającej Armii Czerwonej?

Sztabowcy AK po dłuższej dyskusji doszli do wniosku, że mimo wszelkich obiekcji należy pomagać Armii Czerwonej w walce i wyzwalaniu polskich terenów. Wskazane było przy tym, by oddziały AK pełniły rolę „gospodarzy” wobec wkraczających Sowietów. Tak narodził się plan akcji „Burza”.

Wedle założeń planu, oddziały AK miały atakować Niemców tuż za linią frontu, ujawniać się jednostkom Armii Czerwonej i wskazywać im dogodne cele, jak również pomagać zbrojnie.

Akcja „Burza” rozpoczęła się latem 1944, wraz z początkami wkraczania Armii Czerwonej na terytorium Kresów. Początkowo wszystko wydawało się iść po myśli AK. Oddziały sowieckie chętnie przyjmowały oferowaną pomoc, AK-owcom udało się m.in. pomóc w walkach o Wilno i Lwów (akcja "Ostra Brama", czyli plan powstania w Wilnie), nawiązywano pierwsze stosunki z armią polską w ZSRR. Już wkrótce jednak okazało się, że rzeczywistość nie była aż tak optymistyczna. W istocie, kiedy tylko front przechodził dalej, radzieckie jednostki przystępowały do rozbrajania oddziałów AK. Akowców traktowano różnie – jednych po rozbrojeniu wysyłano do domu, inni byli aresztowani i wywożeni do ZSRR. Nie brakowało też całych oddziałów siłą wcielanych do 1 Armii Wojska Polskiego.

Generalnie akcja „Burza” stanowiła mocny cios dla AK. Okazało się, że wkraczające oddziały „wyzwolicieli” traktują AK jako kolejnego wroga, w najlepszym zaś wypadku – przeszkodę, jaką należy usunąć w celu wprowadzenia w Polsce nowego ustroju. Niestety, smutne doświadczenia „Burzy” nie przełożyły się na ostrożność w czasie podejmowania decyzji o wybuchu powstania warszawskiego.