Nerki są narządem parzystym o kształcie przypominającym ziarno fasoli. Ze względu na dobre ukrwienie mają czerwonobrązowe zabarwienie. Ważą ok. 150 gram, mają 11 cm długości i 5 cm szerokości.
Nerki położone są za wątrobą i żołądkiem. Znajdują się na tylnej ścianie jamy brzusznej po obu stronach kręgosłupa (lewa nerka usytuowana jest wyżej niż prawa), na wysokości od XI kręgu piersiowego do II kręgu lędźwiowego.
Nerki otoczone są łącznotkankową błoną, czyli torebką włóknistą, która z kolei pokryta jest torebką tłuszczową. Za pomocą tkanki łącznej torebka tłuszczowa łączy się z tylną ścianą jamy brzusznej, dzięki czemu nerki zachowują stałe położenie. Z nerkami związane są dwa duże naczynia krwionośne: żyła i tętnica nerkowa, które również przyczyniają się do utrzymania nerek w ich pozycji. Torebka tłuszczowa nie tylko mocujące nerki, ale także chroni je przed urazami mechanicznymi.
W przekroju podłużnym nerki wyróżnić możemy silnie ukrwiony miąższ, który zróżnicowany jest na część zewnętrzną, jaśniejszą, czyli korę nerki oraz wewnętrzną, ciemniejszą zwaną rdzeniem. Rdzeń tworzy trójkątne pola tzw. piramidy nerkowe, które podstawą zwrócone są do kory, a wierzchołkami do wnętrza. Pomiędzy piramidy nerkowe wnikają słupy nerkowe utworzone przez korę nerkową.
Wcięcie nerki nadające jej charakterystyczny kształt to wnęki nerki, do której uchodzą naczynia nerkowe oraz moczowód. We wnęce nerki znajduje się miedniczka nerkowa, która stanowi łącznotkankowy worek zbierający mocz ostateczny. Miedniczka przechodzi w 2-3 kielichy nerkowe większe, które rozgałęziają się na dochodzące do piramid kielichy nerkowe mniejsze.
 |
|
Przekrój podłużny nerki człowieka: 1. piramida nerkowa, 2. tętnica międzypłatowa, |
Podstawową jednostką strukturalną i funkcjonalną nerki jest nefron. W skład nefronu wchodzi:
1. Ciałko nerkowe
2. Kanalik nerkowy:
• kanalik proksymalny
• pętla nefronu (pętla Henlego)
• kanalik dystalny
• kanalik zbiorczy
Funkcje nerek:
• usuwanie wraz z moczem szkodliwych produktów przemiany materii;
• regulacja płynów ustrojowych i utrzymanie bilansu wodnego organizmu;
• utrzymanie właściwego ciśnienia osmotycznego i stężenia elektrolitów;
• utrzymanie odpowiedniego pH krwi (równowaga kwasowo-zasadowa).