Konserwatyzm - definicja
Konserwatyzm (z łacińskiego conservare oznacza zachowywać, ocalać, dochować bez zmian) to postawa, która charakteryzuje się obroną istniejącego porządku, niechęcią do zmian, szczególnie tych gwałtownych i rewolucyjnych oraz przywiązaniem do tradycji, sprawdzonych norm i praw, religii, państwa, a także własności prywatnej. To odwołująca się do wyżej wymienionej postawy orientacja polityczna i społeczna.
Konserwatyzm – geneza i rozwój
Za protokonserwatystów uważa się myślicieli i polityków, którzy byli przedstawicielami lub zwolennikami głównego nurtu klasycznej i średniowiecznej filozofii, a przede wszystkim teorii państwa Platona, arystotelesowskiej koncepcji człowieka, teologii politycznej św. Augustyna, organicyzmu Jana z Salisbury, uniwersalizmu monarchicznego Dantego, umiejętności osiągania dobra wspólnego św. Tomasza z Akwinu. W tym znaczeniu protokonserwatystami byli: w krajach anglosaskich – R. Hooker, R. Filmer, D. Hume i W. Bolingbroke, angielscy torysi, we Włoszech – G. Vico, we Francji – J. Bodin, J.B. Bossuet, w Niemczech – J. Goeze, F.K. Moser.
W powszechnej opinii za twórcę konserwatyzmu uważany jest Edmund Burke (1729-1897), związany z konserwatyzmem, który powstał na przełomie XVIII i XIX w. jako reakcja na idee oświecenia (burzące stary porządek i wiarę) oraz rewolucję francuską.
Wówczas to powstała orientacja konserwatyzmu zwana tradycjonalistycznym. Zwolennicy konserwatyzmu tradycjonalistycznego, chcieli przywrócić absolutyzm (monarchię) oraz ustrój stanowy, byli przeciwnikami wprowadzania jakichkolwiek zmian w przedrewolucyjnym porządku. Głównym przedstawicielem i zarazem założycielem konserwatyzmu tradycjonalistycznego był sabaudzki filozof Joseph de Maistre.
Równolegle do konserwatyzmu tradycjonalistycznego rozwijał się konserwatyzm umiarkowany. Jego przedstawiciele, na czele z F.R, Chateaubriandem, N. Bergassem, byli zwolennikami monarchii konstytucyjnej, niezaangażowanymi religijnie liberalnymi konserwatystami.
Od drugiej połowy XIX w. następuje rozwój konserwatyzmu pozytywistycznego, kulturowo-religijnego (przedstawicielami byli R. Tolkien oraz C.S. Lewis), liberalnego (indywidualistycznego) narodowego i imperialnego oraz rewolucyjnego.
Po II wojnie światowej konserwatyści w klasycznym ujęciu został odsunięci od władzy a także z życia publicznego. Język i podstawowe pojęcia klasycznego konserwatyzmu dla współczesnego społeczeństwa stały się niezrozumiałe, następowała denominacja przedwojennego konserwatyzmu, który był skutecznie wypierany przez przeciwników.
W latach 70. XX wieku w USA narodził się nurt tzw. neokonserwatyzmu, którego celem było unowocześnienie myśli konserwatywnej i dostosowanie jej do realiów życia społeczno-politycznego (tworzyły ten nurt osoby, których poglądy ewoluowały od skrajnej lewicy do centroprawicy). Byli oni zwolennikami demokracji pośredniej.
Sceptycznie podchodzący do neokonserwatystów, tradycyjni konserwatyści (w USA tzw. paleokonserwatyści) nadal opowiadali się za władzą elit lub monarchy i byli niechętni demokracji.
Współczesny konserwatyzm zbliżony jest najbardziej do konserwatyzmu umiarkowanego Edmunda Burke’a, nadal ważną rolę odgrywa tradycja i rodzina, za największe zło jednak nie uznają rewolucyjnego dogmatyzmu, lecz relatywizm moralny, który niszczy cywilizację Zachodnią.