Pijarzy (oficjalna nazwa: Zakon Kleryków Regularnych Ubogich Matki Bożej Szkół Pobożnych) to męskie zgromadzenie zakonne powstałe w 1621 r. w Rzymie. Jego początki sięgają jednak 1597 r. Wówczas św. Józef Kalasancjusz otworzył w Wiecznym Mieście pierwszą na świecie bezpłatną, powszechną i otwartą dla wszystkich (także dla dzieci innych wyznań) szkołę. W Polsce pijarzy pojawili się w 1642 r.
Hasło zakonu brzmi Pietas et Litterae, czyli „Pobożność i Nauka”. Powołaniem zakonu jest bowiem nauczanie dzieci i młodzieży w duchu pobożności – oprócz trzech ślubów zakonnych pijarzy składają czwarty: „bezinteresownej troski o nauczanie i wychowanie dzieci i młodzieży”.
Pijarzy w swojej działalności oświatowej rywalizowali z zakonem jezuitów, ale po likwidacji Towarzystwa Jezusowego w 1773 r. przejęli większość ośrodków szkolnych. Odegrali wielką rolę w reformie szkolnictwa w okresie Oświecenia (XVIII w.). Przeprowadzili także modernizację polskiego systemu oświatowego, w tym przyczynili się do powstania Komisji Edukacji Narodowej. W owym procesie modernizacji brał udział m.in. wybitny polski poeta Stanisław Konarski, należący do zgromadzenia. Konarski założył w 1740 r. w Warszawie Collegium Nobilium. Szkoła ta dbała o podtrzymywanie nurtów patriotycznych i narodowościowych w młodym pokoleniu Polaków, by przygotować je do przeprowadzenia przebudowy państwa polskiego (był to okres zaborów).
Obecnie pijarzy w Polsce prowadzą głównie działalność oświatową i wychowawczą – kierują szkołami podstawowymi, gimnazjami i liceami. Zajmują się także świetlicami dla dzieci ubogich i ze środowisk zagrożonych patologiami oraz klubami sportowymi. Bliska jest im również działalność naukowa oraz wydawnicza (Wydawnictwo Zakonu Pijarów oraz Wydawnictwo „eSPe”). W 1990 r. pijarzy polscy rozpoczęli misję ewangelizacyjną w Kamerunie . W naszym kraju ich głównymi ośrodkami są: Kraków, Warszawa, Rzeszów, Łowicz, Jelenia Góra, Bolszewo, Elbląg i Poznań.
Zakon pijarów jest aktualnie obecny w 33 krajach na pięciu kontynentach. Zgromadzenie liczy około 1,5 tysiąca zakonników, w tym 137 Polaków.