Zakon Cystersów (łac. Sacer Ordo Cisterciensis) to katolicki zakon mniszy założony przez św. Roberta z Molesmes w 1098 r. we Francji. Wyodrębnił się on z zakonu benedyktynów – św. Robert, dążąc do odnowy życia klasztornego w duchu pierwotnej reguły, zdecydował się utworzyć nowe opactwo benedyktyńskie Citeaux (łac. Cistertium) koło Dijon w Burgundii. Stolica Apostolska zatwierdziła zgromadzenie w 1100 r. Mnichów obowiązywała w nim surowa asceza, eremicki styl życia, ubóstwo (cystersi zrezygnowali ze wszelkich dóbr feudalnych) oraz praca na roli, która stała się głównym źródłem ich utrzymania. Zakon szybko się rozwijał i pod koniec XIII w. w Europie znajdowało się prawie 700 opactw. Na ziemiach polskich cystersi pojawili się w ok. 1140 r. – wówczas założono klasztor w Jędrzejowie.
W Zakonie Cystersów około 1120 r. wyodrębniła się żeńska gałąź i w Tart, niedaleko Citeaux, powstało opactwo cysterek. Pierwszym klasztorem żeńskim w naszym kraju była Trzebnica założona w 1202 przez św. Jadwigę Śląską.
W średniowieczu zakon cystersów odegrał rolę rzecznika interesów papiestwa, występując po jego stronie w walce z cesarstwem. Mnisi pełnili wówczas niejednokrotnie funkcje legatów papieskich oraz brali czynny udział w walce z herezją katarów. Cystersi mieli też spory wkład w organizację krucjat, m.in. zakładając zakony rycerskie (np. templariuszy). Dzisiaj nazywani są Prekursorami Zjednoczonej Europy. Zawdzięcza im się rozwój architektury i rolnictwa.
W XIII w. cystersi odeszli od początkowo przyjętej ścisłej reguły ubóstwa i przyjęli liczne nadania ziemskie. Próby powrotu do zaostrzonej reguły pojawiły się w XVII w. i doprowadziły ostatecznie do wyodrębnienia się z zakonu cystersów – zakonu trapistów.
Współcześnie Zakon Cysterski składa się z trzynastu Kongregacji monastycznych funkcjonujących w Europie, Brazylii i Wietnamie oraz z klasztorów niezależnych. W Polsce funkcjonują 4 opactwa: Jędrzejów, Wąchock, Mogiła i Szczyrzyc. Cystersi noszą biały habit z czarnym szkaplerzem przepasanym płóciennym pasem, przez co nazywani są czasem białymi mnichami.
Do Zakonu Cystersów należały takie znamienite postacie, jak: św. Bernard z Clairvaux (doktor Kościoła; uznawany za duchowego twórcę Zakonu), św. Alberyk z Cîteaux, św.Stefan Harding, św. Malachiasz z Armagh oraz bł. Wincenty Kadłubek.