Sikhizm (sanskr. siszja – uczniowie) to najmłodsza religia monoteistyczna, powstała na przełomie XV i XVI w. w Indiach w prowincji Pendżab. Stanowi połączenie wątków islamu i hinduizmu. Jej założycielem był Nanak Czand (1469-1538) znany jako Guru Nanak. Obecnie dzień jego urodzin jest świętem narodowym w Indiach.
W 1708 r. Gobid Singh, dziesiąty z kolei guru sikhów, postanowił nie przekazywać żadnemu uczniowi władzy religijnej. Po jego śmierci funkcję nauczyciela przejęła Święta Księga (Granth Sahib – Pani Księga) zawierająca m.in. wypowiedzi wcześniejszych guru. Została ona spisana w alfabecie gurumukhi. Jej oryginał jest przechowywany w Złotej Świątyni w Amritsarze (Pendżab), centrum życia religijnego i politycznego. Na stronach Świętej Księgi sikhowie szukają wskazówek do rozwiązywania swoich problemów. Traktują ją z najwyższym szacunkiem i uwielbieniem.
Sikhowie wierzą w jednego Boga, określonego jako Ninkar (Nie mający kształtu). Nie przypisują mu żadnych przymiotów, gdyż znajduje się on poza sferą ludzkiego rozumowania. W swoich działań Bóg posługuje się Guru. Objawia się także w człowieku jako rozsądek i sumienie. Sikhowie nie tworzą żadnych Jego wizerunków.
Z hinduizmu sikhowie przejęli zasadę karmana i wiarę w sansarę. Do wyzwolenia z kręgu wcieleń potrzebna jest łaska Boża, ale nie da się jej zdobyć w jakiś konkretny sposób – Bóg udziela jej komu chce i kiedy chce. Czasem zdarza się, że wyzwolonego już człowieka zsyła na ziemię ponownie jako swego sługę – dla dobra innych ludzi. Tak miało być w przypadku Guru Nanaka.
Sikhowie odrzucają praktyki ascetyczne. Nie uznają kast, podział na warny, dyskryminacji kobiet (u sikhów kobiet i mężczyźni mają takie sama prawa w życiu społecznym i religijnym). Przestrzegają czterech podstawowych zakazów: zakazu ścinania włosów, zakazu jedzenia mięsa z rzeźni muzułmańskich (gdyż praktykowany tam rytualny ubój polega na wykrwawieniu się zwierząt), zakazu cudzołóstwa oraz zakazu palenia tytoniu.
Do symboli sikhizmu należą: khanda (obosieczny miecz) połączony z kołem oraz Ik Oankar (Bóg jest jeden) – znak Mantry Podstawowej.
Khalsa (Bractwo Czystych) to istniejąca od 1699 r. organizacja sikhów. Aby do niej wstąpić, trzeba najpierw przejść inicjację. Jej członkowie określani są słowem amritdhari. Wyróżnia ich 5 atrybutów (tzw. 5 K): nieobcinane włosy (kesz), metalowa bransoleta (kara), sztylet (kirpan), krótkie spodnie (kacz) i grzebień (kangha). Wtajemniczeni mężczyźni dodają do swojego nazwiska człon Singh, a kobiety Kaur. Członkowie Khalsy są sobie równi bez względu na przynależność kastową.
Sikhizm cechuje niechęć do rytuałów. Ważną rolę w kulcie pełnią śpiewy hymnów, medytacja Boskiego Imienia oraz czytanie Świętej Księgi. W religii tej nie ma warstwy kapłańskiej.
Świątynie sikhów nazywają się gurdwarami. Po nabożeństwach wszyscy uczestnicy dostają karah parszad – słodką potrawę przyrządzoną z mąki, cukru i masła. Przy świątyniach znajdują się bezpłatne kuchnie dla wiernych – są to tzw. langary.
Sikhowie obchodzą święta hinduistyczne: Baisakhi, Diwali, Holi oraz święta związane z poszczególnymi guru.
Sikhizm jest otwarty na inne religie i toleruje ich wyznawców. Guru Nanakowi przypisuje się słowa: „Nie ma hindusów i muzułmanów. Ścieżka, którą pójdę jest ścieżką Boga”. Głosił on, że istnieje jeden bezosobowy Bóg o wielu imionach, wobec którego wszyscy są równi.
Obecnie najwięcej sikhów jest w Pendżabie (10 mln) jednak spora część wyemigrowała także na Zachód (6 mln), gdzie religia ta przeżywa swoje odrodzenie. Z tego względu niektórzy zaliczają ją do grona religii uniwersalistycznych (światowych).