Mojżesz urodził się w czasach niewoli egipskiej, czyli w okresie ucisku i prześladowań Izraelitów. Faraon wydał wówczas rozkaz mordowania nowo narodzonych chłopców Hebrajczyków. Z tego względu matka Mojżesza była zmuszona ukrywać go, ale po trzech miesiącach zdecydowała się jednak porzucić syna i zostawiła go w skrzynce w sitowiu na brzegu rzeki. Niemniej wiemy, że pochodził z pokolenia Lewitów, jego bratem był Aaron, a siostrą Miriam. Życie i działalność Mojżesza datuje się na XIII w. przed Chr.
Porzuconego chłopca znalazła córka faraona i oddała go do wykarmienia jednej z kobiet Hebrajczyków, a gdy dziecko podrosło, zabrała je do siebie i dała mu imię Mojżesz (Wj 2,1-10). Zgodnie z ludową etymologią, imię to miało oznaczać „wydobyty z wody”. W j. hebrajskim Mojżesz to Mosze, a w Koranie – Musa.
Kiedy Mojżesz dorósł, wybrał się odwiedzić swoich rodaków. Wtedy zobaczył Egipcjanina, który bił jednego z Hebrajczyków. Mojżesz zabił go i ukrył, jednak sprawa się wydała i faraon dowiedział się o morderstwie. Mojżesz uciekł przed śmiercią do kraju Madian. Zamieszkał u kapłana Madianitów i poślubił jego córkę - Seforę. Ze związku narodził się syn, któremu nadano imię Gerszom hebr. "cudzoziemca"