Mitologia to zbiór mitów (opowieści) o bogach i bohaterach. Na mitach opierały się wierzenia religijne Greków, którzy byli politeistami i wierzyli w panteon bogów olimpijskich i wiele innych, pomniejszych bóstw. Mity odzwierciedlają też sposób myślenia starożytnych o świecie, ich poglądy etyczne i filozoficzne. Za ich pomocą Grecy próbowali znaleźć odpowiedzi na nurtujące ludzkość pytania, np. o pochodzenie świata i człowieka lub istnienie zła w świecie. Wiele mitów można uznać za metafory ludzkiego losu i działania.
Metafory ludzkiego losu i działania w mitach greckich
Jednym z najsłynniejszych mitów greckich jest mit o Syzyfie. Syzyf był królem Koryntu, który bardzo kochał życie i wspaniale zarządzał swoim miastem. Bogowie lubili go i zapraszali nawet do wspólnego ucztowania. Pewnego razu Syzyf zdradził pewien sekret Zeusa, który zasłyszał w czasie jednej z biesiad. Rozgniewany bóg postanowił zabić nieodpowiedzialnego króla i wysłał po niego bożka śmierci, Tanatosa. Syzyf uwięził jednak bożka, a ludzie przestali umierać. Kiedy prawda wyszła na jaw, Syzyf poprosił swoją żonę, żeby go nie pochowała. W ten sposób mógł powrócić na ziemię pod pozorem ukarania wiarołomnej żony. Bogowie zapomnieli o Syzyfie, który nie zdradzał się ze swoją obecnością na świecie. W końcu przypomnieli sobie o królu i postanowili go ukarać w wyjątkowo okrutny sposób. Syzyf musiał przez całą wieczność wtaczać głaz, który wysuwał mu się z rąk tuż przed szczytem. Los Syzyfa to metafora ludzkiego życia, pełnego absurdów, niesatysfakcjonującego mozołu i rozczarowań. Bohater ten kochał życie i nie chciał się z nim rozstawać. Nie mógł pogodzić się z własną śmiertelnością i przemijalnością. Choć Syzyf został skazany na wykonywanie jednej, bezsensownej czynności, pozostał buntownikiem, niemogącym się pogodzić z wolą bogów.
Innym archetypicznym buntownikiem, który wywarł ogromny wpływ na literaturę, jest Prometeusz. Według mitologii greckiej człowiek jest tworem tytana Prometeusza. Bohater ten zaopiekował się słabym i nagim człowiekiem, wyposażał go w wiedzę i umiejętności. Żeby ochronić ludzi przed niebezpieczeństwami i ułatwić im życie, wykradł nawet bogom ogień. To nie spodobało się zazdrosnemu Zeusowi, który skazał dobrego tytana na okrutną mękę. Prometeusz został przykuty do skały, a orzeł wyjadał mu wątrobę, która ciągle odrastała. Męka ta nie miała końca. Prometeusz jest więc archetypem człowieka, który ponosi karę za wierność swoim ideałom. Sprzeciwia się bóstwom i ustanowionym przez nich zasadom, a na pierwszym miejscu stawia potrzeby ludzi.
Ludzki los w filozofii greckiej – ważne pojęcia
Starożytni Grecy uważali, że ludzkim życiem rządzi fatum – przeznaczenie, które wymusza konieczność zaistnienia pewnych rzeczy. Człowiek powinien zatem podążać za swoim przeznaczeniem i nie sprzeciwiać się woli bogów, która była najwyższym prawem. Za naruszenie odwiecznych prawa śmiertelnika czekała kara. Starożytni wierzyli, człowiek powinien żyć i działać w zgodzie z własną naturą, która podpowiada, co jest dobre, a co złe.