„Antygona” Sofoklesa to wzorcowy przykład tragedii greckiej. Dzieło to jest uznawane za arcydzieło literatury antycznej. „Antygona” prezentuje grecką koncepcję losu człowieka. Opowiada historię mitycznego rodu Labdakidów, który żył w starożytnych Tebach. Tragedie antyczne były dziełami przeznaczonymi do wystawiania ich na teatralnej scenie. Grecja to kolebka teatru i dramatu.
Tragizm ludzkiego losu w „Antygonie”
Losy bohaterów „Antygony” są tragiczne. Nie jest to jednak tragizm w potocznym rozumieniu tego słowa. Dziś słowo „tragiczny” jest bowiem synonimem wyrazów „nieszczęśliwy” lub „rozpaczliwy”. Grecka koncepcja ludzkiego losu przedstawia nieco innego rozumienie tragizmu. Widać to na przykładzie życia Antygony. Główna bohaterka tragedii Sofoklesa stoi w obliczu wyboru pomiędzy wiernością bogom i miłością do brata a posłuszeństwem wobec prawa stanowionego. Decyduje się na postąpienie wbrew zakazowi władcy, którym jest jej wuj Kreon. Zostaje za to skazana na śmierć. Podczas rozmowy z Kreonem przyznaje się do popełnienia tego czynu i nie okazuje skruchy. Kreon również staje przed dylematem. Z powodu jego okrutnej decyzji może jeszcze bardziej ucierpieć rodzina. Jeśli jednak ulituje się nad Antygoną, straci poważanie swoich poddanych i postąpi wbrew zasadom, w które głęboko wierzy. Ich konflikt jest więc nierozstrzygalny, nie ma dobrego wyjścia z tej sytuacji. Tragedia kończy się serią śmierci bohaterów. Jedno nieszczęście pociąga za sobą kolejne. Antygona ginie, a zakochany w niej syn Kreona popełnia samobójstwo. Żona króla zabija się w rozpaczy po śmierci syna. Kreon zostaje więc sam i targają nim wyrzuty sumienia. Ta sytuacja dobrze oddaje, czym – według Greków – jest tragizm ludzkiego losu. Dążenia bohaterów są nie do pogodzenia z decyzjami sił wyższych lub innych ludzi. Sytuacja jest tragiczna, ponieważ nie można z niej wyjść obronną ręką. Każda decyzja bohatera prowadzi do klęski. Los Antygony jest przesądzony od samego początku. Upór Kreona także, prędzej czy później, musi doprowadzić do nieszczęścia. Bohaterowie wypełniają więc swoje przeznaczenie, które doprowadza ich do klęski.
Tragizm ludzkiego losu w „Królu Edypie” Sofoklesa
Tragizm ludzkiego losu ukazuje również „Król Edyp”, słynna tragedia Sofoklesa. Utwór ten przedstawia życie ojca Antygony, na którym ciąży klątwa. Wyrocznia przepowiedziała, że Edyp zabije ojca i ożeni się ze swoją matką. Chcąc tego uniknąć, rodzice wyrzucili chłopca z domu. Edyp dorastał w innej krainie, ale kiedy dorósł, przypadkowo spotkał pewnego człowieka i zabił go podczas kłótni. Tym człowiekiem był jego ojciec. Edyp nie wiedział, że jego rodzice żyją w Tebach, dlatego, kiedy tam trafił i pokonał Sfinksa, otrzymał w nagrodę możliwość poślubienia królowej Jokasty. Jokasta była jego matką. Kiedy prawda wyszła na jaw, kobieta popełniła samobójstwo, a Edyp wykuł sobie oczy. Los Edypa był tragiczny. Bohater nie mógł uniknąć swojego przeznaczenia, mimo że próbował. Wbrew swojej woli doprowadził do nieszczęścia.