„Evviva l`arte!” to wiersz autorstwa Kazimierza Przerwy-Tetmajera pochodzący z tomu "Poezje". Poniżej przedstawiamy interpretacje utworu oraz jego analizę. Powtórz przez lekcją polskiego!
Evviva l`arte - znaczenie tytułu
„Evviva l`arte!” to hasło zaczerpnięte z języka włoskiego, oznacza ono: „Niech żyje sztuka!”.
Tetmajer odwołał się tutaj do koncepcji Schopenhauera, który w sztuce właśnie widział jedyną, poza doznaniem nirwany, możliwość oderwania się człowieka od bolesnej rzeczywistości. Akt tworzenia albo zatopienie w kontemplacji piękna to stany duszy wolne od przyziemności, codzienności, przytłaczających myśli. W obcowaniu ze sztuką wrażliwa dusza zaznawała ukojenia.
Hasło „Evviva l`arte” powtarza się w wierszu niby refren, przytaczane jest na początku i na końcu każdej strofy. To ono zawiera główną myśl utworu.
Świat artystów i filistrów - porównanie
W kolejnych strofach poeta podkreśla różnicę między dwoma światami: artystów i filistrów.
Artyści to ludzie niezwykli, wyniesieni ponad innych przez Boga, który zapalił im w duszach ogień. Dostrzegają prawdziwe piękno, żyją nim tak jak zwykli ludzie chlebem. Podmiot liryczny, który utożsamia się z tą grupą, mówiąc o niej „My, artyści”, porównuje artystę do jesiennego liścia – pięknego, barwnego, choć skazanego na zagładę. Czuje dumę z bycia artystą – „(…) Duma naszym bogiem,/ sława nam słońcem, nam, królom bez ziemi” – i wyższość nad filistrami, o których wyraża się z niechęcią.
Filistrzy to ludzie żyjący w dostatku, skupieni na wartościach materialnych, małostkowi i fałszywi, troszczący się o własny dobrobyt bardziej niż o cokolwiek innego. „Ja” liryczne mówi o nich z pogardą: „Niechaj pasie brzuchy,/ nędzny filistrów naród!”.
W przeciwieństwie do zwykłych zjadaczy chleba artyści często przymierają głodem, ponieważ nie dbają o dobra doczesne. Dla nich liczy się tylko sztuka, która daje im szczęście, pozwalając oderwać się od nędznego świata pospolitości i małości. To ona pozwala im patrzeć „na tłum z podniesioną głową”.
Budowa wiersza, środki stylistyczne
Wiersz Tetmajera ma budowę stroficzną: składa się z sześciu zwrotek, każda zaczyna się i kończy przewodnim hasłem: „Evviva l`arte”. Każda strofa ma taką samą, regularną budowę, składa się z pięciu jedenastozgłoskowych wersów i jednego pięciosylabowego. Rymy są żeńskie, a ich układ następujący: ababcc.
Poeta posłużył się licznymi porównaniami, szczególnie w opisie artystów, którzy są jak jesienne liście czy orły ze złamanymi skrzydłami. Ich egzystencja przedstawiona została za pomocą metafor, np. „nędza porywa za gardło i dusi”. Natomiast żywot filistrów opisuje Tetmajer w sposób kontrastowy, językiem potocznym: „pasie brzuchy”. Uroczyste i wzniosłe słownictwo, zawierające obce zwroty czy archaizmy, służy podkreśleniu rangi tematu i wartości artysty.