Faszyzm w Niemczech - Nazizm - przyczyny, cechy, historia

Ruch nazistowski w Niemczech narodził się na początku lat 20. XX wieku i nierozerwalnie związany jest z partią NSDAP (Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników), której liderem był Adolf Hitler. Narodowy Socjalizm, czyli nazizm, był w zasadzie twórczym i znacznie agresywniejszym rozwinięciem idei faszyzmu, zapoczątkowanej i wprowadzonej w życie przez Benito Mussoliniego we Włoszech. Adolf Hitler znacznie zmienił jednak warstwę ideologiczną swojego ruchu, kładąc znaczny nacisk na kwestie narodowe. Oprócz tego nazizm czerpał wiele mechanizmów działania z komunizmu, co może wydawać się dosyć ironiczne, jako że była to najbardziej znienawidzona przez nazistów ideologia.

Nazizm opierał się mocno na modnych w owym czasie ideach narodowych i rasowych. Wedle owych kryteriów na świecie istniały różne rasy człowieka, z których jedne należało uznać za lepsze, a inne za gorsze. Podobnie jak w faszyzmie kluczową ideą było tu stawianie potrzeb narodu nad potrzeby jednostki, dodawano tu jednak także nieuchronną walkę ras – Niemcy, jako potomkowie najdoskonalszej rasy aryjskiej, byli niejako zobligowanie do walki o miejsce do życia (Lebensraum, przestrzeń życiowa) z niższymi rasami słowiańskimi. Najniższą rasą, odpowiedzialną za większość nieszczęść na świecie, byli Żydzi.

Nazizm zakładał niemal pełną kontrolę państwa nad obywatelem. Był on od początku życia indoktrynowany i utwierdzany w przekonaniu o słuszności ustroju i swojej roli jako wielkiego trybika  w machinie narodu. Służyć miały temu różnego rodzaju oficjalne organizacje, takie jak Hitlerjugend, SA czy SS, które od najmłodszych lat wpajały młodym ideały partyjne.

W systemie nazistowskim mogła istnieć tylko jedna, wszechwładna partia, jaką było NSDAP. Wszystkie pozostałe ruchy zostały zdelegalizowane i były tępione. Jak sama nazwa wskazuje, naziści bardzo stawiali na socjalistyczną politykę, interwencjonizm państwowy i dbanie o los Niemca – robotnika. Stąd też zakrojone na szeroką skalę ambitne projekty państwowe, które aktywizowały bezrobotnych, jak również różnorakie dotacje państwowe dla pracowników, wielodzietnych rodzin itp.  

Należy również zaznaczyć, że oprócz rozbudowanego aparatu propagandowego nazizm charakteryzował się również sprawnym aparatem bezpieczeństwa, którego zadaniem było tropienie, eliminowanie i prewencyjne zastraszanie wrogów ustroju.

Nazizm zdobywał powoli popularność w pierwszych dziesięciu latach dwudziestolecia międzywojennego, do jego prawdziwego rozkwitu jednak doszło na początku lat 30., podczas Wielkiego Kryzysu. Przytłoczeni biedą Niemcy uwierzyli, że Adolf Hitler będzie w stanie poprawić sytuację gospodarczą i społeczną, poza tym podawał on proste (mimo że fałszywe) przyczyny nieszczęść narodowym, jakimi mieli być Żydzi i ich wpływy. W roku 1933 władzę w Niemczech ostatecznie przejęło NSDAP, a inne partie zostały zdelegalizowane. Sytuacja ta utrzymała się aż do 1945 roku.