Jeziora w Polsce - największe, nagłębsze, typy jezior w Polsce

Polska jest krajem obfitującym w jeziora. Średnia jeziorność (stosunek powierzchni zajmowanej przez jeziora do całkowitej powierzchni kraju wyrażony w %) Polski wynosi tylko 0,9%, ale w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich jest to 36% (w Szwecji średnio 8,5%).

W Polsce w pierwszej dekadzie XXI wieku było 7081 jezior o powierzchni większej niż 1 ha. Liczba ta się zmniejsza, gdyż większość polskich jezior zarasta w szybkim tempie (są to żyzne jeziora eutroficzne).

Główne pojezierza w Polsce

Obszary większych skupisk jezior nazywane są pojezierzami (w geomorfologii pojęcie to odnosi się do obszarów, w których występuje rzeźba młodoglacjalna). Główne pojezierza w Polsce to (wg podziału J. Kondrackiego):

  • Pojezierze Pomorskie,
  • Pojezierze Lubuskie,
  • Pojezierze Leszczyńskie,
  • Pojezierze Wielkopolskie,
  • Pojezierze Chełmińsko-Dobrzyńskie,
  • Pojezierze Iławskie,
  • Pojezierze Mazurskie i
  • Pojezierze Suwalskie (część Pojezierza Litewskiego).

Występują one w północnej części kraju. Są to przede wszystkim jeziora polodowcowe: morenowe, rynnowe i małe oczka wytopiskowe.

Rodzaje jezior w Polsce

We wschodniej Polsce w województwie lubelskim położone jest Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie, gdzie na podłożu kredowym przykrytym osadami polodowcowymi występują jeziora krasowe.

Obszarami występowania jezior w Polsce są też Tatry oraz w mniejszym stopniu Karkonosze, gdzie trakcie ostatniego zlodowacenia rozwinęły się lodowce górskie. Pozostałością po zlodowaceniu są jeziora karowe/cyrkowe (np. Wielki Staw Polski), morenowe (Toporowy Staw Niżni) i karowo-morenowe (np. Morskie Oko).

Jeziora występują też na Pobrzeżu Bałtyckim. Gęstość jezior w tym regionie nie jest zbyt wielka, ale są to duże jeziora, przeważnie nadbrzeżne (np. Łebsko, Koprowo) lub deltowe (Dąbie i Druzno). Ich wody często są słonawe.

Na Niżu Polskim jeziorność jest niewielka. Występują tam przede wszystkim niewielkie starorzecza/jeziora przyrzeczne (np. starorzecza Wisły noszą nazwę wiśliska), jeziora torfowiskowe i jeziora śródwydmowe.

Spośród innych typów jezior można też spotkać w Polsce jeziora: osuwiskowe, występujące głównie w górach (np. Jeziorka Duszatyńskie w Bieszczadach) i meteorytowe (taką genezę mają prawdopodobnie niektóre jeziorka w rezerwacie przyrody Morasko w Poznaniu).

Największe jeziora w Polsce

Największe jeziora w Polsce (powierzchnia zwierciadła wody i wysp na jeziorze) to:

  • Śniardwy, o powierzchni 113,4 km2,
  • Mamry (system jezior: Mamry, Święcajty, Kirsajty, Dargin, Dobskie i Kisajno), o powierzchni 102,8 km2,
  • Łebsko, o powierzchni 71,4 km2,
  • Dąbie, o powierzchni 56,0 km2,
  • Miedwie, o powierzchni 35,3 km2,
  • Jeziorak, o powierzchni 32,2 km2,
  • Niegocin, o powierzchni 26,0 km2,
  • Gardno, o powierzchni 24,7 km2,
  • Jamno, o powierzchni 22,4 km2
  • Gopło, o powierzchni 21,2 km2.

Wszystkie wymienione jeziora zlokalizowane są na północy Polski, w województwach: warmińsko-mazurskim, zachodniopomorskim, pomorskim i kujawsko-pomorskim (Jez. Gopło).

Trzy z nich (Łebsko, Gardno i Jamno) to jeziora nadbrzeżne, w przeszłości zatoki Morza Bałtyckiego, zamknięte mierzejami, jedno (Dąbie) to jezioro deltowe, reszta (pięć) to jeziora polodowcowe, w tym trzy stosunkowo płytkie jeziora morenowe (Śniardwy, Mamry, Niegocin) i trzy dużo głębsze jeziora rynnowe (Miedwie, Jeziorak, Gopło).

Najgłębsze jeziora w Polsce

Najgłębsze jeziora w Polsce to:

  • Hańcza, o maksymalnej głębokości 108,5 m,
  • Drawsko o maksymalnej głębokości 79,7 m,
  • Wielki Staw, o maksymalnej głębokości 79,3 m,
  • Czarny Staw, o maksymalnej głębokości 76,4 m,
  • Wigry, o maksymalnej głębokości 73,0 m,
  • Wdzydze, o maksymalnej głębokości 68,7 m,
  • Wuksniki, o maksymalnej głębokości 68,0 m,
  • Babięty Wielkie, o maksymalnej głębokości 65,0 m,
  • Morzycko, o maksymalnej głębokości 60,0 m
  • Ciecz (inaczej Trześniowskie), o maksymalnej głębokości 58,8 m.

Wszystkie wymienione jeziora to jeziora polodowcowe. Dwa z nich (Wielki Staw i Czarny Staw) są górskimi jeziorami karowymi/cyrkowymi (zlokalizowane są w Tatrach), reszta to jeziora rynnowe (leżą w północnej Polsce, w województwach: podlaskim, warmińsko-mazurskim, pomorskim, zachodniopomorskim i lubuskim).
Płytsze, chociaż również stosunkowo głębokie, są jeziora krasowe, np. Jezioro Białe Włodawskie (33,6 m).

Obok zbiorników naturalnych w Polsce istnieją też sztuczne zbiorniki wodne. Największy z nich (pod wszględem powierzchni) to Zbiornik Włocławski. Jego powierzchnia przy największym spiętrzeniu wody na zaporze wynosi 75 km2.

Autor: dr Krzysztof Jarzyna z Instytutu Geografii UJK w Kielcach

Polecamy również:

  • Sieć rzeczna Polski - cechy, charakterystyka

    Większość terytorium Polski (99,7%) znajduje się w obrębie zlewiska Morza Bałtyckiego. Niewielkie skrawki terytorium naszego kraju zajmują też zlewiska: M. Północnego (0,1% powierzchni Polski) i M. Czarnego (0,2% powierzchni Polski). Więcej »

  • Wody podziemne w Polsce - rodzaje, wykorzystanie, znaczenie

    Wody podziemne są wyłącznym źródłem zasilania rzek i jezior w okresach, w których nie występują opady. Szacuje się, że około 49,4% średniego odpływu rzecznego z obszaru Polski pochodzi z zasilania wodami podziemnymi. Wody podziemne wpływają też na warunki życia  roślinności łąkowej i bagiennej. Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 3 + 4 =
Ostatnio komentowane
Ez
• 2025-04-07 14:53:18
AAAA
• 2025-04-06 10:59:03
,m
• 2025-04-06 09:43:25
gg
• 2025-04-04 16:49:00
Może być
• 2025-03-27 18:35:05