Współczesna rzeźba obszaru Polski oraz charakter skał podłoża (jak również występujące w Polsce surowce mineralne) wynikają z długiej i skomplikowanej historii geologicznej.
Na powierzchni dominują (zwłaszcza w Polsce północnej i środkowej) skały najmłodsze, związane ze zlodowaceniami plejstoceńskimi (w Polsce północno-wschodniej ich grubość osiąga 200 m) i współcześnie zachodzącymi procesami geomorfologicznymi. Zalegające pod nimi skały są dużo bardziej zróżnicowane, zarówno pod względem wieku, jak i pochodzenia.
Polska wyróżnia się w na tle innych krajów europejskich pod względem budowy geologicznej, gdyż na jej terytorium stykają się trzy główne (różnowiekowe) struktury geologiczne Europy:
- prekambryjska platforma wschodnioeuropejska na wschodzie,
- hercyńska/waryscyjska (paleozoiczna) platforma zachodnioeuropejska na zachodzie
i alpejski kenozoiczny łańcuch Karpat na południowym wschodzie.
Granica między platformą wschodnioeuropejską i platformą zachodnioeuropejską nazwana została strefą Teisseyre’a-Tornquista.
Skały starsze niż plejstoceńskie odsłaniają się na powierzchni właściwie tylko w południowej Polsce. Najstarsze odsłaniające się skały w Polsce, gnejsy i migmatyty wieku proterozoicznego występują w Górach Sowich w Sudetach Środkowych. Jako przykłady skał najmłodszych można wskazać: iły tworzące aluwia rzeczne, czy pokłady torfu tworzące się na obszarach podmokłych. Względnie młode są też utwory plejstoceńskie: piaski równin sandrowych, glina zwałowa wysoczyzn morenowych, czy peryglacjalne lessy pochodzenia eolicznego.