Na sytuację międzynarodową Polski od stuleci decydujący wpływ ma położenie pomiędzy Niemcami (lub krajami niemieckojęzycznymi) na zachodzie a Rosją na wschodzie.
Wynikiem porozumienia naszych sąsiadów w XVIII wieku były rozbiory i zniknięcie państwa polskiego na ponad 100 lat z mapy politycznej Europy (wynikało też z wewnętrznej słabości Rzeczpospolitej i błędnych kalkulacji politycznych dominujące klasy społecznej – szlachty, która w sąsiadach widziała gwaranta swojej niezależności w sporach z pragnącą się wzmocnić władzą centralną).
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku Polska próbowała (nieskutecznie) pozostać niezależna od swoich sąsiadów. Po drugiej wojnie światowej niedobrowolnie znalazła się w obozie państw Europy Środkowo-Wschodniej zależnych od Związku Radzieckiego (sukcesor carskiej Rosji w obszarze euroazjatyckim). Politycznie i militarnie wyrażało się to w przynależności do paktu wojskowego znanego jako Układ Warszawski (istniał w latach 1955-1991), skierowanego przeciwko USA i jego sojusznikom (państwa Europy Zachodniej i Kanada). Gospodarczo Polska współpracowała z pozostałymi krajami socjalistycznymi Europy i Azji w ramach Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG), istniejącej w latach 1949-1991. Swojego rodzaju gwarantem lojalności Polski był kontyngent Armii Radzieckiej stacjonujący na terenie Polski (ok. 50 tys. żołnierzy w 1990 roku) stacjonujący na dolnym Śląsku i Pomorzu Zachodnim.
Sytuacja geopolityczna Polski zmieniła się po utracie władzy przez komunistów w 1989 roku, zjednoczeniu Niemiec w 1989 roku i rozpadzie Związku Radzieckiego w 1991 roku.
Ważnym elementem polityki zagranicznej Polski jest próba budowania przyjaznych (lub przynajmniej nie wrogich) stosunków politycznych z sąsiadami. Przed II Wojną światowa Polska miała przyjazne stosunki tylko z Rumunia i Łotwą. Z pozostałymi sąsiadami stosunki były często napięte, toczyły się też z nimi spory terytorialne.
Jednoczące się Niemcy stanowiły problem dla Polski, która w 1945 roku przejęła dawne niemieckie prowincje wschodnie, z których przymusowo wysiedliła większość ludności niemieckiej. Pierwszy układ normalizujący stosunki polsko niemieckie (miedzy PRL i RFN) podpisano w 1970 roku. Najważniejszym z jego założeń była nienaruszalność granic ustalonych umową poczdamską wielkich mocarstw. Po zjednoczeniu Niemiec Polska uzyskała wspólną granicę z RFN. Układ graniczny uznający przebieg granicy powojennej pomiędzy Polską został podpisany w dniu 14 listopada 1990 roku.
W kolejnych latach Niemcy były polskim adwokatem w procesie integracji z NATO i UE. W Unii Europejskiej Niemcy są głównym partnerem gospodarczym Polski. Mimo łączących je z Polska wspólnych interesów jest jednak sporo różnic w europejskiej strategii Polski i naszego zachodniego sąsiada. Należy do nich np. polityka klimatyczna, gdzie Polska broni swojego sektora węglowego, a Niemcy chcieliby jego marginalizacji w całej UE i promowania Zielonej Energetyki. Z kolei polska strona zarzuca Niemcom, że we współpracy energetycznej z Rosją lekceważy obiekcje strony polskej (zwłaszcza sprawa Gazociągu Północnego).
Granice wschodnie Polski zostały wyznaczone przez stronę radziecką (w dużym stopniu samego Józefa Stalina) na przełomie 1944 i 1945 roku (na konferencji w Jałcie została ona zaaprobowana przez aliantów zachodnich), nawiązując do propozycji linii demarkacyjnej pomiędzy armią polska a Armia Czerwoną w trakcie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku, znanej jako linia Curzona. Znaczna korekta granicy miała miejsce w roku 1951. Granice Polski z Obwodem Kaliningradzkim Rosji, Litwą, Białorusią i Ukrainą