Znaczenie pierwiastków dla roślin
Dla roślin tak samo jak dla zwierząt związki nieorganiczne są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Brak odpowiednich pierwiastków powoduje, że podstawowe procesy biochemiczne w organiźmie roślinnym są zaburzone. Makroelementami określa się pierwiastki, których ilość w suchej masie przewyższa 0,1%, natomiast mikroelementami nazywamy pierwiastki, których liczba jest mniejsza niż 0.1%. W celu uzupełniania braków niezbędnych pierwiastków rośliny wykorzystują zjawisko zwane mikoryzą. Rośliny, chcąc zwiększyc liczbę przyswajanych pierwiastków tworzą wraz z grzybami mutualistyczną relację. Na korzeniach roślin znajdują się grzyby, które pobierają od roślin produkty fotosyntezy dając w zamian dostęp do większej ilości pierwiastków. Relacja ta jest korzystyna dla obu gatunków w związku z czym nazywa się mutualizmem, a rośliny korzystające z tego układu – mikorytycznymi.
Makroelementy - znaczenie dla roślin
• azot – rośliny pobierają ten pierwiastek w postaci jonów NO3- lub NH4+, jest on niezbędny do prawidłowej budowy aminokwasów, które tworzą białka oraz kwasów nukleinowych. Niedobór prowadzi do braku syntezy aminokwasów, zahamownia wzrostu oraz powstania chlorozy – żółknięcia liści,
• siarka – pobierana z gleby w postaci jonów SO42-, wchodzi w skład budowy aminokwasów: cysteiny i metioniny, a także niezbędnych dla rośliny związków: glutationu i fitochelatyny. O niedoborze tego pierwiastka świadczy chloroza,
• potas – pobierany jest z gleby w postaci jonów K+, jest niezbędny do utrzymania prawidłowego ciśnienia osmotycznego w komórce. W sytuacji niedoboru roślina traci turgor, liście zaczynają obumierać,
• fosfor – jest pierwiastkiem, którego jony biorą udział w procesach biochemicznych. Jest wykorzystywany do przenoszenia energii na poziomie komórkowym, również jest składnikiem kwasów nukleinowych oraz fosfolipidów. Niedobór powoduje zahamowanie wzrostu, a liście tracą zielony kolor,
• magnez – jest składnikiem chlorofili, jony tego pierwiastka aktywują enzymy uczestniczące w fotosyntezie oraz oddychaniu komórkowym. Głównym skutkiem niedoboru jest chloroza oraz zahamowanie wzrostu części podziemnych rośliny,
• wapń – roślina gromadzi jony wapnia w wakuoli, które są niezbęde do stabilizacji błon występujących w komórce. Niedobory powodują najpierw uszkodzenie, a w późniejszym czasie zanik błony.
 |
|
Chloroza |
Mikroelementy – znaczenie i skutki niedoboru
• żelazo – składnik białek biorących udział w przenoszeniu elektronów. Najwięcej tego pierwiastka jest zgromadzone w chloroplastach. Niedobór powoduje chlorozę oraz zaburzenia w prawidłowym przebiegu procesu fotosyntezy,
• miedź – niedobory miedzi powodują zaburzenia w syntezie materiałów zapasowych np. skrobi,
• mangan – brak tego pierwiastka prowadzi do niedoboru cukru oraz materiałów budulcowych w roślinie, co skutkuje zahamowaniem wzrostu.