Jak rośliny pobierają wodę i sole mineralne z gleby?
Woda jest jednym z czynników niezbędnych do zajścia procesu fotosyntezy u roślin. Zostaje ona pobrana z gleby wraz z solami mineralnymi za pomocą włośników znajdujących się w jednej ze stref korzenia. Mechanizm pobierania wody z gleby przez włośniki opiera się na procesie dyfuzji, zjawisku osmozy a także poprzez transport aktywny. Określenie potencjał wodny używa się do wyrażenia zdolności komórki do pochłaniania wody na zasadzie osmozy. Do pobrania przez roślinę wody z gleby dochodzi wtedy, gdy potencjał wodny gleby jest wyższy niż potencjał wodny rośliny, ruch wody odbywa się więc w kierunku malejącego potencjału. W tym zjawisku bierze również udział poroces transpiracji. Podczas tego procesu tworzy się podciśnienie hydrostatyczne, które działa jak siła ssąca i zasysa wodę z korzenia przez łodygę rośliny aż do liści. Sole mineralne pobierane są z gleby wraz z roztworem wodnym, za pomocą transportu aktywnego.
 |
| Widoczne włośniki przez które roślina pobiera wodę |
Etapy transportu wody
• etap pierwszy – transport wody w poprzek korzenia do walca osiowego (transport bliski),
• etap drugi – transport wody w tkance przewodzącej – drewnie z korzenia do łodygi i liści (transport daleki),
• etap trzeci – prowadzony jest przez tkanki liścia i zostaje zakończony procesem transpiracji.
Rodzaje transportu
• transport apoplastyczny – ma miejsce w przestrzeniach ścian komórkowych oraz w przestworach międzykomórkowych i między włóknami celulozy,
• transport symplastyczny – zachodzi przez żywe elementy komórek (protoplasty) oraz przez połączenia międzykomórkowe – plasmodesmy.
Kiedy roślina nie może pobierać wody?
Zjawisko suszy fizjologicznej występuję wówczas, gdy pomimo dostępu do wody roślina nie może jej pobierać. Główną przyczyną jest niski potencjał osmotyczny roztworu glebowego, przez co nie może dojść do pobrania wody przez komórki włośnikowe.
Czynniki powodujące suszę fizjologiczną
• niska temperatura powietrza
• zamarznięta woda
• zbyt duże zasolenie wody
• zbyt duża ilość nawozu
• pora roku – susza fizjologiczna zwykle występuje jesienią, zimą oraz wczesną wiosną