Państwo - definicja
Wyznaczanie jednej definicji państwa jest dość skomplikowane, bowiem ma ono wiele różnych znaczeń. Najogólniej można je określić jako organizację społeczną, która posiada określoną strukturę, aparat władzy, prawo, terytorium i suwerenność. Jednak poszczególne dziedziny mają nieco odmienne postrzeganie państwa.
I tak w ujęciu politologicznym państwo definiowane jest jako przymusowa organizacja, posiadająca atrybuty władzy zwierzchniej, w celu zapewnienia bezpieczeństwa, ochrony społeczeństwa (zamieszkującego jego terytorium) przed zagrożeniami wewnętrznymi i zewnętrznymi. Państwo to tworzą współzależne grupy mające różne interesy, zaś ich byt materialny zależy od sytuacji ekonomicznej.
Ujęcie prawne, określa konkretne elementy, które państwo jako podmiot prawa musi posiadać, by spełnić kryterium państwowości. Są to:
- suwerenna władza w wymiarze wewnętrznym i zewnętrznym. Suwerenność zewnętrzna charakteryzuje się niezależnością władzy państwowej w stosunkach z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi. Z kolei suwerenność wewnętrza oznacza, że władza państwowa jest najwyższa na swoim obszarze i decyduje o zakresie działania;
- terytorium określone granicami. Konsoliduje społeczeństwo, które zaczyna traktować to terytorium, jako swoją ojczyznę;
- stała ludność;
- zdolność wchodzenia w relacje międzynarodowe.
Z kolei ujęcie psychologiczne określa państwo jako zbiór wyobrażeń o stosunkach międzyludzkich zachodzących pomiędzy rządzącymi (uchwalają określone ustawy, prawa i wymagają ich przestrzegania) a osobami rządzonymi (wykonywanie wydanych przez rządzących decyzji, pod groźbą użycia przymusu).
Socjologiczne ujęcie państwo postrzega jako zbiorowość polityczną. To grupa ludzi, która ma przydzielone role, jedni są członkami instytucji państwowych i społecznych, drudzy funkcjonariuszami. Podstawowym zadaniem władzy jest organizowanie współpracy pomiędzy poszczególnymi grupami społecznymi, a także rozwiązywanie konfliktów zaistniałych między nimi.
Państwo według Platona
Warto przyjrzeć się także definicji państwa idealnego, którą stworzył Platon. Ten wielki grecki filozof swoje przemyślenia na temat idealnego państwa spisał w IV wieku p.n.e. w 10 księgach.
Idealne państwo polega na podziale zadań dla trzech stanów społeczeństwa:
- stan uczonych (władców-filozofów) dbających o rozumne kierowanie państwem i umożliwiających prowadzenie przez pozostałych obywateli rozumnego i cnotliwego życia;
- stan strażników (wojskowych) dbających o wewnętrzne i zewnętrzne bezpieczeństwo państwa,
- stan żywicieli, zapewniających zaopatrzenie wspólnoty w potrzebne dobra materialne.
Państwo idealne jest według Platona państwem stanowym i hierarchicznym, bowiem każdy stan pełni określone role, sprawuje wybrane funkcje. Funkcje władców stoją wyżej w hierarchii, są ważniejsze od funkcji strażników a tym samym wyższe też od funkcji rzemieślników. Państwo jest jak organizm, każdy element jest za coś odpowiedzialny, ale to co robi, robi dla całości, dla wspólnego wyznaczonego celu. Wymarzone państwo filozofa jest również ascetyczne. Cele, do których osiągniecia dąży społeczeństwo nie zapewnią mu bezpośrednich korzyści. Dodatkowo wymaga wyrzeczenia się od dwóch wyższych stanów dóbr doczesnych, dla szczęścia wszystkich. Od obywateli wymagał stałości w sposobie myślenia i zachowaniu, tylko bowiem tacy obywatele byli w stanie zbudować dobre i sprawiedliwe państwo. Warto zaznaczyć, że jako pierwszy docenił rolę kobiet w państwie. Traktował je na równi z mężczyznami, uważał, iż powinny posiadać możliwość kształcenia się i sprawowania władzy.
To wiąże się również z kolejną koncepcją Platona, państwa opartego na wiedzy, bowiem by czynić dobro należy je poznać. Nauczycielami mieli być w największym stopniu rozwinięci intelektualnie filozofowie.