Nowa Lewica – geneza i rozwój
Nowa Lewica powstała w latach 60. XX wieku na fali sprzeciwu wobec istniejącego systemu polityczno-społecznego w państwach zachodnich, ma zatem charakter politycznego protestu. Początkowo ruch rozwijał się w Stanach Zjednoczonych, gdzie zapoczątkowano go w związku z walką z segregacją rasową na Południu, potem jego zwolennicy wystąpili także przeciwko wojnie w Wietnamie. Ruch szybko rozprzestrzenił się na Europę, gdzie także wysunięto postulaty antywojenne. Druga połowa lat 60. to czas największej popularności i rozkwitu Nowej Lewicy, w kolejnych dziesięcioleciach ruch ten osłabł, jednak jego ideolodzy nadal wywierają duży wpływ na sferę polityczną wielu państw.
Ze względu na swój radykalny charakter Nowa Lewica stała się inspiracją i teoretyczną podporą dla lewackiego terroryzmu w Europie w latach 70. XX wieku – czerpały z niej m.in. Czerwone Brygady i Frakcja Czerwonej Armii.
Za głównego ideologa Nowej Lewicy uważa się Herberta Marcuse’a, wraz z nim podstawę teoretyczną i praktyczną tworzyli m.in. Daniel Cohn-Bendit, Tom Hayden, Joseph Fisher i Rudi Dutschke.
Nowa Lewica – doktryna, ideologia, założenia
Ideologia ta powstała na skutek połączenia haseł marksistowskich, anarchistycznych, maoistowskich, trockistowskich oraz egzystencjalnych. Nowa Lewica to radykalna ideologia polityczna głosząca, iż największymi formami ucisku i zniewolenia dla ludzi są społeczeństwo i państwo, wobec czego należy zlikwidować wszelkie ich struktury i pozwolić człowiekowi na swobodę działania. Odrzuca się zatem formy współczesnych państw i społeczeństwa industrialnego jako ciemiężące, represyjne i totalitarne. Zdaniem zwolenników ideologii nawet państwo demokratyczne jest formą zniewolenia człowieka, bowiem choć teoretycznie zapewnia obywatelom wolność i swobodę działania, to w rzeczywistości w sposób ukryty cały czas ma ich pod kontrolą – dzięki użyciu różnych środków, m.in. mediów czy techniki. Władza dba jedynie o interes określonej grupy, jest wyrazicielem potrzeb establishmentu i tylko jemu służy. Elity polityczne i społeczne odrzuca się podobnie jak system władzy.
Nowa Lewica zaproponowała pójście drogą tzw. Wielkiej Odnowy, której podstawę stanowić miał bunt studentów i intelektualistów, którzy po obaleniu obecnego systemu wprowadziliby nowe, nierepresyjne społeczeństwo.
Równie groźnymi wrogami dla zwolenników Nowej Lewicy są konsumpcyjny styl życia oraz kult industrializmu, którym poddaje się człowiek. Dlatego też wskazywano, iż trzeba przeciwstawić się im i działać na rzecz oswobodzenia człowieka z wszelkiego rodzaju układów i ograniczeń społecznych oraz ze schematów myślowych. Człowiek, by być w pełni wolny musi odnaleźć własną naturę i podążyć drogą nieprzypisaną mu przez role społeczne; powinien być spontaniczny, nieskrępowany i swobodny. Ideolodzy Nowej Lewicy wskazują nawet jak powinny wyglądać relacje międzyludzkie – muszą im przyświecać wartości płynące z istoty natury ludzkiej, takie jak tolerancja, pacyfizm, miłość, odrzucenie jakichkolwiek wskazówek moralnych oraz autorytetów. Wspólnotę ludzi powinny tworzyć wolne, niezależne i równe wobec siebie jednostki, zjednoczone w komunach.
Ostrej krytyce ponadto poddano system edukacji (ponieważ stawia on nauczyciela w roli autorytetu), mieszczańską moralność oraz model małżeństwa i rodziny.