 |
| Ignacy Paderewski (przed 1936 r.) |
Ignacy Jan Paderewski urodził się w 1860 roku w Kuryłówce na Podolu w rodzinie o szlacheckim rodowodzie (herb Jelita). Ignacy był drugim dzieckiem, jego matka Poliksena z Nowickich zmarła niedługo po porodzie. Ojciec brał udział w powstaniu styczniowym, a później był więziony w Kijowie. Małym Ignacym i jego siostrą Antoniną opiekowała się ciocia. Lekcji historii i geografii oraz francuskiego udzielał mu Michał Babiński, który wywarł duży wpływ na światopogląd przyszłego kompozytora.
Ignacy Paderewski od wczesnego dzieciństwa przejawiał muzyczne uzdolnienia. Jako mały chłopiec chętnie grywał na starym rodzinnym fortepianie. W 1872 roku rozpoczął studia w Instytucie Muzycznym w Warszawie. Jego nauczycielami byli: Rudolf Strobl, Juliusz Janota, Roman Schloczer i Paweł Schloczer, a także Gustaw Regulski. Naukę ukończył z wyróżnieniem w 1878 roku. Objął wówczas posadę nauczyciela średniego kursu fortepianu w tymże konserwatorium. Ponadto utrzymywał się z grania podczas przyjęć. W tym czasie też komponował i wykonywał publicznie swoje utwory.
W 1880 roku ożenił się z Antoniną Korsakówną. Rok później żona zmarła przy porodzie. Kompozytor pozostał z kilkumiesięcznym synem, który urodził się kaleki. Mimo rosnącego powodzenia i pierwszych sukcesów kompozytorskich, Paderewski był bardzo krytyczny w stosunku do swoich umiejętności, wiele czasu poświęcał na doskonalenie warsztatu. W 1881 roku wyjechał w tym celu do Berlina. Sporo podróżował - był w Wiedniu, Paryżu, Londynie.
Dużym sukcesem okazał się jego debiut w roli pianisty, który miał miejsce w 1887 roku. Rok później zaproponowano mu ważny koncert w Paryżu, następnie trafił do stolicy Anglii, gdzie występował przed samą królową. W latach 1891-1892 odbywał tournée po Stanach Zjednoczonych. Mimo iż wyruszał na nie niechętnie, kierowany przede wszystkim potrzebą zarobku, w USA pozostał na stałe (z pewnymi przerwami). To tam rozkwitła w pełni jego kariera, zdobył uznanie jako jeden z największych kompozytorów swojej epoki.
W 1899 roku ożenił się po raz drugi. Jego wybranką była Helena Górska. Młode małżeństwo nabyło dworek w Kąśnej Dolnej (małopolskie), ale na stałe zamieszkało w Szwajcarii. W maju 1901 roku odbyła się premiera pierwszej i jedynej w dorobku artysty opery „Manru”. Paderewski działał na rzecz polskiej kultury także jako działacz i polityk. W 1908 roku z jego inicjatywy Antoni Wiwulski stworzył pomnik upamiętniający glorię grunwaldzką. Przy okazji odsłonięcia pomnika Paderewski wygłosił przemówienie, propagując ideały niepodległościowe. Jednak jego działalność polityczna rozpoczęła się dopiero po wybuchu I wojny światowej.
Jego sława i popularność na Zachodzie pozwalały mu z powodzeniem pełnić różne misje dyplomatyczne. Angażował się w zbieranie funduszy na rzecz ofiar wojny, w 1915 wraz z Sienkiewiczem powołał do życia Szwajcarski Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Jego działalność polityczna ściśle wiązała się z artystyczną. Kompozytor wykorzystywał swoją popularność, by przed każdym koncertem głosić poglądy niepodległościowe. W 1917 roku przekazał prezydentowi Wilsonowi memoriał dotyczący Polski. W tym samym roku pełnił rolę przedstawiciela Komitetu Narodowego Polskiego w USA.
Do ojczyzny powrócił w 1918. Spotkał się z Józefem Piłsudskim i prowadził rozmowy z obozem Dmowskiego. Na początku następnego roku został powołany na urząd premiera. Był obecny na konferencji w Paryżu, gdzie podpisano traktat wersalski. Jako polityk okazał się dobrym mediatorem i negocjatorem, nie uniknął jednak krytyki. W grudniu, po niecałym roku sprawowania władzy, podał się do dymisji i wyjechał za granicę. W 1934 roku zmarła jego druga żona.
Po śmierci marszałka Paderewski zaangażował się działalność centroprawicowego ugrupowania - tzw. Frontu Morges, domagając się demokratyzacji życia politycznego. W czasie II wojny światowej był członkiem władz Polski na uchodźstwie.
Zmarł w 1941 roku na zapalenie płuc w nowojorskim hotelu.
Twórczość Ignacego Paderewskiego
Ignacy Paderewski uznawany jest za jednego z największych pianistów swojej epoki. Występował na scenach całego świata przez ponad pół wieku. Grał przed koronowanymi głowami, prezydentami i artystami. Był laureatem wielu nagród i odznaczeń. Talent muzyczny przyniósł mu nie tylko sławę i uznanie, ale także fortunę. Podczas tournée w 1922 roku zarobił sumę wysokości 50 tysięcy dolarów, co stanowiło wtedy spory majątek.
Jako kompozytor hołdował stylowi neoromantycznemu, z tendencją do klasycyzowania. Ponadto w jego dorobku można odnaleźć mazurki, kujawiaki, krakowiaki i inne formy taneczne. Napisał tylko jedną operę - „Manru” - i choć nie zdobyła ona szczególnego uznania, do dziś pozostaje jedyną operą polskiego kompozytora wykonywaną w Metropolitan Opera. Libretto Alfreda Nossiga zostało oparte na fabule „Chaty za wsią” Kraszewskiego. Po gorącym przyjęciu dzieła w Stanach Zjednoczonych pojawiały się coraz wyraźniejsze głosy krytyki, głównie pod adresem autora libretta. I choć doceniano talent kompozytora, utwór zszedł z afisza po 10 przedstawieniach.
Do najwybitniejszych dzieł zalicza się: sonaty skrzypcową i fortepianową, trzy cykle wariacji i pieśni do polskich i francuskich utworów. Ogromnym i niegasnącym powodzeniem cieszy się „Menuet G-dur” opus 14 nr 1 inspirowany twórczością Mozarta oraz „Nocturn” op. 16.