Groteska to kategoria estetyczna, której nazwa wywodzi się od słowa grotte, a więc „grota”, „wykopaliska”. Określenie to nawiązuje do historii groteski. W XV wieku we włoskich grotach odnaleziono malowidła ścienne pochodzące z I w. n.e., które przedstawiały dziwaczne połączenie motywów roślinnych i ludzkich. Nazwano je groteskami. Nazwa wkrótce znalazła odzwierciedlenie również w obrębie literatury.
Groteska w literaturze oznacza ostre zestawienie różnych jakości estetycznych: tragizmu i komizmu, brzydoty i piękna, fantastyki i realizmu. Groteska jest zatem bliska takim zjawiskom jak karykatura czy parodia. Jednocześnie jednak swoisty wyróżnik groteski stanowi potęgowanie przez nią efektu dziwaczności dzieła. Jak wskazuje Wolfgang Kayser, „(...) groteska to świat, który stał się obcy”. Groteska polega zatem na swoistym zniekształceniu świata przedstawionego. Szczególnie częstymi motywami w jej obrębie są dziwaczne syntezy organizmów żywych i martwych mechanizmów.
Groteska zawsze pozostaje na granicy absurdu, budzi sprzeczne emocje – jednocześnie lęk i śmiech. Śmiech groteskowy, jak powiada Kayser, nigdy nie jest śmiechem czystym, ale satanicznym i cynicznym. Wczesne przykłady literackiej