Rewolucja listopadowa w Niemczech - przyczyny, opis, skutki (znaczenie)

Już w drugiej połowie sierpnia niemiecki Sztab Generalny zrozumiał, że wojna jest nie tylko przegrana, ale dalsze kontynuowanie działań wojennych może już doprowadzić jedynie do katastrofy. Żołnierze niemieccy, utrzymujący przez wiele lat dyscyplinę, zaczęli się buntować, nie chcąc dalej tracić życia. Przyczyniały się do tego zarówno ogromne straty wiosennych ofensyw, jak i braki w zaopatrzeniu, jak również informacje o nędzy bliskich płynące z domów. W szeregach żołnierzy szerzyła się agitacja komunistyczna, dochodziło do buntów, rabowania własnych składów zaopatrzeniowych, szerzyła się dezercja.

Niemieckie naczelne dowództwo wystosowało w październiku 1918 list do rządu, w którym domagało się jak najszybszego zawieszenia broni. W odpowiedzi władze cywilne rozpoczęły przygotowania do rozmów pokojowych. Doszło do szeregu przetasowań, zarówno w rządzie, jak i władzach wojskowych, czego symbolem była dymisja generała Ericha Ludendorffa, uważanego za najsilniejszego zwolennika prowadzenia wojny. Zastanawiano się także nad tym, jak wynegocjować  najlepsze możliwe warunki pokoju.

W celu polepszenia sytuacji negocjacyjnej armii niemieckiej admirałowie marynarki wojennej opracowali plan wysłania floty na wybrzeże francuskie, w celu wsparcia walczących tam oddziałów. Misja tego typu była z samego założenia samobójcza, bowiem musiało w czasie jej wykonywania dojść do starcia z Royal Navy, planiści niemieccy zakładali jednak, że ewentualne duże straty zadane Brytyjczykom pozwolą na wykorzystanie bitwy jako mocnej karty przetargowej. Okazało się jednak, że marynarze na okrętach wojennych nie zamierzali już walczyć. 3 listopada doszło do buntu w Kilonii, gdzie marynarze wywiesili na okrętach czerwone flagi. Wkrótce do podobnych incydentów doszło we wszystkich bazach marynarki, a później – w całej Rzeszy. Lokalne garnizony wyrzucały swoich oficerów i formowały rady żołnierskie, zaś 7 listopada doszło do pierwszej detronizacji – obalono monarchię w Bawarii.

9 listopada 1918 roku Philip Scheidemann, niemiecki działacz socjalistyczny, ogłosił powstanie republiki. Wyprzedził on tym samym decyzję cesarza Wilhelma II, który zastanawiał się w tym samym czasie, czy jest w stanie utrzymać władzę, czy też powinien abdykować na rzecz któregoś z krewnych. Ostatecznie jednak cesarz, nie wyznaczając następcy, uciekł do neutralnej Holandii, kończąc panowanie Hohenzollernów. Tym samym rewolucja listopadowa doprowadziła do obalenia monarchii w Niemczech i powstania nowego państwa – republiki.

Zdając sobie sprawę, że dalsze kontynuowanie wojny jest niemożliwe, przedstawiciele władz zawarli w Compiegne zawieszenie broni, wchodzące w życie 11.11.1918 roku. Niemcy ogarnęła fala rewolucyjnego wrzenia, które z trudem starał się stopować rząd. Wielka Wojna dobiegła końca.