Piotr I Wielki - biografia, panowanie

Piotr I Romanow zwany Wielkim (1672-1725) urodził się 30 maja (9 czerwca) 1672 roku, jako dziecko Aleksego Michajłowicza Romanowa (1629-1676) i jego drugiej żony Natalii Kiryłłownej Naryszkin (1651-1694).

W 1682 roku, po bezpotomnej śmierci jego przyrodniego brata cara Fiodora III (1661-1682), został on obwołany przez Dumę bojarską carem. W imieniu 10-letniego chłopca władzę sprawowała, jako regentka, jego matka Natalia Kiryłłowna Naryszkin oraz jej rodzina. Nie trwało to jednak długo, ponieważ jeszcze w tym samym roku wybuchł w Moskwie bunt strzelców, który poskutkował ogłoszeniem rządów dwóch braci – Iwana V (1666-1696), który miał być „pierwszym carem”, oraz Piotra I. Z racji tego, iż obaj byli niepełnoletni, władzę w ich imieniu sprawować miała ich starsza siostra Zofia Aleksiejewna (1657-1704), która bardzo szybko zaczęła dążyć do przejęcia pełnej władzy. W tym celu zawiązała spisek z księciem Wasylem Golicynem, który jednak się nie udał i w 1689 roku została ona osadzona przez Piotra I w klasztorze. Do 1696 roku sprawował on rządy wspólnie z Iwanem V, jednak od tego momentu został on jedynym władcą Rosji.

Piotr I był władcą bardzo nowatorskim, jak na owe czasy. Od początku dążył do wprowadzania w Rosji nowych zachodnich rozwiązań, w różnych dziedzinach życia (wojsko, sztuka, nauka). By zapoznać się z zachodnimi wzorami, władca udał się w 1697 roku w podróż po Europie Zachodniej. Pretekstem do tego  był  udział w poselstwie, którego celem było zjednanie mocarstw europejskich w walce z Turcją. Rzeczywiście jednak celem władcy było też zaznajomienie się z techniką i kulturą państw Zachodu. Owa podróż trwała do wybuchu w Rosji buntu strzelców, które zmusiło Piotra I do powrotu.

Bardzo ważnym elementem przemian, które dokonały się za panowania Piotra Wielkiego było przeorganizowanie armii cesarskiej na wzór zachodni. Po doprowadzeniu tych zmian do końca, car przystąpił w 1700 roku do wojny przeciw Szwecji, w której pomogły mu Saksonia, Brandenburgia oraz Dania. W pierwszym etapie konfliktu, Rosja  poniosła klęskę w Inflantach. Nie przeszkodziło to jednak w dalszym wzmacnianiu rosyjskiego potencjału militarnego, co pozwoliło w 1709 roku na zwycięstwo w bitwie pod Połtawą.

W następnych latach car podporządkował sobie twierdze inflanckie, Polskę oraz Saksonię i Meklemburgię. Bardzo duże znaczenie miało przy tym podpisanie pokoju w Nystad (10 września 1721roku), który przyznał Rosji Infanty, Estonię, Ingrię oraz część Karelii. Sprawiło to, że wojna północna, która zaowocowała pozyskaniem licznych zdobyczy terytorialnych nad Bałtykiem uczyniła z Rosji europejskie mocarstwo.

Po zakończeniu wojny Piotr I kontynuował w swoim kraju liczne reformy społeczno-ustrojowe. Najistotniejszą z nich było zastąpienie Dumy Bojarskiej rządem o charakterze kolegialnym, co miało służyć wzmocnieniu centralizacji władzy. Car stał ponad prawem  i mógł swobodnie dysponować zarówno majątkiem, jak i życiem swoich poddanych. Główną podstawę jego władzy stanowiła szlachta, której wszyscy przedstawiciele musieli pełnić dożywotnią służbę w administracji państwowej lub armii. Obejmowała ona 14 stopni cywilnych i wojskowych  (tak zwane czyny), co dało podstawię dalszej nazwie tych urzędników – czynownicy. Warto też wspomnieć, że cała męska młodzież szlachecka została objęta przymusem uczęszczania do szkoły, po której ukończeniu zaczynała swoją służbę państwową od najniższego czynu.

Oprócz zakładania wspomnianego wcześniej rodzaju szkół, car zapoczątkował powstanie specjalistycznych szkół wojskowych, inżynieryjnych, medycznych oraz prawniczych. To właśnie pod rządami Piotra I została ufundowana petersburska Akademia Nauk oraz pierwsza rosyjska gazeta.

Poza bardzo dużym wkładem w rozwój oświaty Piotr I  stworzył też flotę wojenną, która bardzo szybko zyskała dominację na Bałtyku oraz zwiększył armię do ponad 300 tysięcy żołnierzy.

Punktem kulminacyjnym reform przeprowadzanych przez cara  było przyjęcie przez niego tytułu Imperatora Wszechrosji, co poskutkowało zmianą nazwy kraju na Cesarstwo Rosyjskie.