Piotr I Wielki (1672-1725) był władcą, który w znaczący sposób odmienił oblicze ówczesnej Rosji. Dokonał tego za pomocą licznych reform, które władca przeprowadził głównie pod wpływem jego podróży po Europie, którą rozpoczął w 1697 roku. Pod wpływem obserwacji różnorodnych nowoczesnych rozwiązań z różnych dziedzin życia, car podjął decyzję o wprowadzeniu ich również na grunt rosyjski.
Wojsko
Bardzo ważnym elementem przemian, które dokonały się za panowania Piotra Wielkiego było przeorganizowanie armii cesarskiej na wzór zachodni. Jednym z elementów tej reformy było wprowadzenie poboru powszechnego do armii. Zaczęto też egzekwować ten obowiązek wobec przedstawicieli szlachty, z których każdy był przypisany do określonych pułków. Oczywiście nie objęło to osób zwolnionych ze służby oraz niezdolnych do jej pełnienia. W przypadku przedstawicieli stanu chłopskiego, zastosowano zasadę poboru 1 mężczyzny na 75 gospodarstw. Istotny w tej reformie jest fakt, iż wszyscy powołani mieli pełnić swoją służbę dożywotnio.
Kolejnym elementem reformy wojskowej, oprócz zwiększenia liczebności armii, było również wprowadzenie nowocześniejszego uzbrojenia, co poskutkowało powstaniem ciężkiej i lekkiej artylerii w wojsku rosyjskim.
Zupełną nowością w armii rosyjskiej było stworzenie floty wojennej, która bardzo szybko zdobyła dominację na Bałtyku.
Administracja
Reformy przeprowadzone przez Piotra I objęły również administrację. Pierwszym krokiem cara w tej dziedzinie było zastąpienie w 1711 roku dotychczasowych organów przedstawicielskich Senatem Rządzącym, który miał między innymi zastępować cara podczas jego nieobecności. Oprócz tego miał on również inne kompetencje, takie, jak zarządzani finansami, opracowywanie projektów ustaw, czy kontrola nad ich realizacją.
Nieco wcześniej zmodyfikowano dotychczasowy podział administracyjny państwa, dzieląc je na 8 guberni. Z czasem ich liczba wzrosła do 11. Po kilku latach zmieniono ten podział i zwiększono go do 50 guberni, które dzieliły się na powiaty zarządzane przez komisarzy.
Piotr I dokonał również zmiany w organizacji Kościoła Prawosławnego. Po śmierci patriarchy moskiewskiego, car wyznaczył metropolitę riazańskiego Stefana na tymczasowego zwierzchnika Patriarchatu.
Ważnym dokumentem regulującym sprawy kościoła prawosławnego był napisany w 1721 roku Duchowy regulamin. Według postanowień w nim zawartych najwyższym organem cerkiewnym miał być Świątobliwy Synod Rządzący, składający się z 12 duchownych. Mieli oni być jednak pod kierownictwem urzędnika świeckiego. Pozwoliło to carowi na mocniejsze kontrolowanie działań Cerkwi.
Poza powyższymi działaniami Piotr I dążył też do przejęcia części dóbr cerkiewnych, co częściowo się udało.
Gospodarka
By poprawić sytuację ekonomiczną Rosji, car Piotr I sukcesywnie podnosił podatki oraz zwiększał monopol państwa na wytwarzanie różnych towarów. W 1718 roku wprowadził podatek pogłówny, by móc skutecznie ściągać od poddanych tą należność, przeprowadzono w latach 1718-1722 częściowy spis ludności, który miał pomóc w określeniu osób objętych tym podatkiem.
Społeczeństwo
Najistotniejszą z reform społecznych Piotra I było wykorzystanie potencjału podległej mu szlachty, której wszyscy przedstawiciele musieli pełnić dożywotnią służbę w administracji państwowej lub armii. Obejmowała ona 14 stopni cywilnych i wojskowych (tak zwane czyny), co dało podstawię dalszej nazwie tych urzędników – czynownicy. Warto też wspomnieć, że cała męska młodzież szlachecka została objęta przymusem uczęszczania do szkoły, po której ukończeniu zaczynała swoją służbę państwową od najniższego czynu.
Oświata i kultura
Również w kwestii oświaty oraz kultury car wprowadził dużo zachodnich rozwiązań. Dotyczyło to zarówno kwestii ubioru, w którym również car lansował zachodnie mody, jak i kwestii języka, co zaowocowało reformą alfabetu. Piotr I zmienił też rachubę czasu wprowadzając kalendarz juliański.
Oprócz zakładania szkół wojskowych, car zapoczątkował powstanie specjalistycznych szkół wojskowych, inżynieryjnych, medycznych oraz prawniczych. To właśnie pod rządami Piotra I została ufundowana petersburska Akademia Nauk oraz pierwsza rosyjska gazeta.