Obrona Westerplatte (wrzesień 1939) - opis, dowódca, historia

W okresie międzywojennym jedną z najbardziej drażliwych kwestii dyplomatycznych pomiędzy Niemcami a Polską była kwestia przynależności państwowej Gdańska. Miasto to zostało w roku 1919 odłączone od Republiki Weimarskiej i, decyzją zwycięskich państw Ententy, stało się wolnym miastem. Gdańsk był zamieszkały w przeważającej większości przez Niemców i jego władze nie ukrywały swojej sympatii do państwa niemieckiego, jednakże musiały one, zgodnie z ustaleniami Ententy, pozwalać na obecność polskiej administracji w wyznaczonych miejscach miasta. Jednym z nich była polska składnica tranzystorowa na półwyspie Westerplatte.

Westerplatte nie było miejscem przygotowywanym do długiej obrony i było bronione przez raczej małą, zaledwie kilkusetosobową załogę. Nie spodziewano się, że nawet w razie wojny miejsce to będzie mocno bronione, spodziewano się bowiem, że w razie potrzeby będzie one mogło zostać wzmocnione przez odsiecz z Korytarza Pomorskiego. 1 września 1939 roku placówką polską na Westerplatte dowodził major Henryk Sucharski.

1 września 1939 roku o godzinie 4.45 niemiecki krążownik "Schleswig- Holstein" rozpoczął niespodziewanie ostrzał Westerplatte ze swoich głównych dział. Jednostka ta wpłynęła do Gdańska kilka dni wcześniej, pod pozorem uczestnictwa w uroczystościach dyplomatycznych. Przez wielu ludzi atak krążownika na Westerplatte jest symbolicznym początkiem II wojny światowej, mimo że strzały na polskiej granicy padały już kilkanaście minut wcześniej.

Załoga polska wytrzymała ostrzał z krążownika i odparła pierwszy atak niemiecki, dowiadując się przy okazji, że całe miasto zostało opanowane przez Niemców. Mimo to Polacy ciągle wierzyli w to, że już wkrótce pomoże im odsiecz Wojska Polskiego. Ta jednak nigdy nie nadeszła.

Składnica tranzystorów miała wytrzymać zaledwie kilka godzin, jednakże z powodzeniem odpierała ona niemieckie ataki prowadzone z powietrza, lądu i morza pomiędzy 1 a 7 września. Ostatecznie major Sucharski uznał, że sytuacja stała się beznadziejna, żołnierzom brakuje już amunicji, a dalsza obrona jedynie zwiększy straty. Co warto podkreslić, niemieckie dowództwo było pod wielkim wrażeniem obrony Westerplatte i zgodziło się na kapitulację na honorowych warunkach. Nie uchroniło to jednak obrońców przed represjami, zarówno ze strony niemieckiej, jak i późniejszych władz komunistycznych.

W Polsce obrona Westerplatte stała się symbolem bohaterstwa i walki do ostatniego żołnierza. Wieloktrotnie powtarzano nieprawdziwą informację o tym, że zginęli wszyscy obrońcy placówki. Na ich cześć tworzono wiersze i książki. Do dzisiaj Westerplatte, jak również inne punkty oporu polskiego w Gdańsku (między innymi równie bohatersko broniona Poczta Polska, której obrońcy zostali później rozstrzelani) są symbolami walki Polaków od pierwszych chwil wojny.