Marsz na Rzym - przyczyny, skutki

Włochy są uznawane za jednego z „przegranych zwycięzców” I wojny światowej. Mimo że wplątały się w wojnę z własnej inicjatywy, stając do walki przeciwko dawnym sojusznikom i ponosząc ogromne straty w ludziach, nie udało im się praktycznie uzyskać żadnego z celów wojennych, jakie sobie stawiały. Doprowadzało to do wzrostu niezadowolenia, zwłaszcza wśród radykalnych grup społeczeństwa i weteranów wojennych. Na nich to właśnie opierała się wschodząca gwiazda włoskiej polityki – Benito Mussolini, głoszący idee narodowego odrodzenia. Stworzona przez niego i powoli zdobywająca popularność ideologia faszyzmu głosiła potrzebę „narodowego” odrodzenia, stworzenia z państwa nowej jakości i generalnej zmiany sposobu życia. Hasła te, zwłaszcza dotyczące „uzdrowienia” państwa i promowany kult siły znajdowały szerokie poparcie zwłaszcza w środowiskach włoskich weteranów i różnorakich bojówkarzy.

W roku 1921 Mussolini był już politykiem liczącym się na scenie politycznej, ciągle jednak jeszcze nie posiadającym realnej władzy w państwie. Tymczasem w roku 1922 przyszły dyktator zyskał poparcie kół wojskowych, jak również mógł liczyć na paramilitarną organizację „Czarnych Koszul” - bardzo przypominającą późniejszą SA bojówkę faszystowską. W końcu, 27.10.1922 Mussolini zorganizował zamach stanu. Jego zwolennicy zebrani z całych Włoch utworzyli gigantyczną kolumnę, która ruszyła na Rzym. Włoski król, Wiktor Emmanuel III, obawiał się, że ewentualna interwencja zbrojna doprowadzi do wojny domowej. Postanowił wobec tego pójść na znaczne ustępstwa.

29.10.1922 Mussolini został mianowany premierem, powierzono mu też misję sformowania nowego rządu. Oczywiście znalazło się w nim miejsce głównie dla zwolenników faszyzmu. Już wkrótce zwolennicy nowego dyktatora zajmowali kluczowe stanowiska we wszystkich ważnych resortach. Wkrótce wszystkie partie oprócz faszystowskich zostały zlikwidowane. W roku 1924 Mussolini ostatecznie ugruntował swoją władzę, stając się niekwestionowanym włoskim dyktatorem i wodzem („duce”).