 |
| Mussolini (1932)/ Bundesarchiv, Bild 102-13773/CC-BY-SA |
Benito Mussolini urodził się w 1883 roku w Dovia di Predappio we Włoszech. Jego ojciec był kowalem, a matka nauczycielką. Z powodu socjalistycznych poglądów ojca syn otrzymał imię Benito (na cześć Benita Juareza). Mimo ateizmu ojca, Benito uczył się w Gimnazjum Ojców Salezjanów. Mussolini ukończył Instytut Nauczycielski w Forlimpopoli i zajmował się nauczaniem.
W 1902 roku wyjechał do Szwajcarii, gdzie pracował fizycznie i jednocześnie związał się z socjalistami. Po powrocie do Włoch został dziennikarzem. Od 1909 roku mieszkał w Trydencie, należącym do Austro-Węgier i pracował w redakcji socjalistycznych gazet. Napisał też powieść „Kochanka kardynała”. Od 1912 roku kierował gazetą „Avanti” należącej do Włoskiej Partii Socjalistycznej.
W czasie I wojny światowej Mussolini zmienił poglądy na nacjonalistyczne. W 1915 roku ożenił się z Rachele Guidi, z którą miał pięcioro dzieci. Walczył też na froncie, gdzie został poważnie ranny. Po wojnie utworzył w Mediolanie organizację kombatancką Fascio Italiano di Combattimento, wokół której powstały bojówki. W 1921 roku założył natomiast Narodową Partię Faszystowską. Jego program rządów silnej ręki zdobywał spore poparcie, ale głównym źródłem sukcesu Mussoliniego była działalność bojówek, tak zwanych Czarnych Koszul. Podobnie jak później Hitler, Mussolini uzyskał wsparcie od przedsiębiorców, którzy obawiali się narastającej fali komunizmu i strajków.
28 października 1922 r. Mussolini stanął na czele tak zwanego marszu Czarnych Koszul na Rzym. Przy pomocy swoich bojówek dokonał zamachu stanu i przejął władzę. Król Wiktor Emanuel III mianował go premierem rządu. W kolejnych latach Benito Mussolini rozprawił się z opozycją i zaczął wprowadzać porządek totalitarny. Powołał Milicję Faszystowską i Wielką Radę Faszystowską oraz tajną policję OVRA.
Od 1924 roku wprowadzał dyktaturę – pod pretekstem zamachów na własne życie zdobywał coraz większe uprawnienia, w końcu doprowadził do pozbawienia władzy parlamentu, który oficjalnie zlikwidował w 1939 roku, na jego miejsce zaś powołał Izbę Związków i Korporacji. Całkowite przejęcie władzy nastąpiło w 1926 roku, a na znak tego Mussolini przyjął przydomek Duce.
 |
| Benito Mussolini (1931)/ fot. Bundesarchiv, Bild 102-12626/ CC-BY-SA |
Ideologia włoskiego faszyzmu początkowo nie zawierała istotnych elementów antysemickich, jednak pod wpływem dojścia Hitlera do władzy i nacisków z jego strony pod koniec lat 30. Mussolini również wprowadził rasizm do swojego programu politycznego. Poparł też Hitlera w jego kolejnych poczynaniach zmierzających do rozpętania II wojny światowej (1936 - pakt antykominternowski, 1939 – pakt stalowy, 1940 – Pakt Trzech).
W czerwcu 1940 roku Włochy przystąpiły do wojny po stronie Niemiec. Jeszcze w 1935 roku Mussolini dokonał agresywnej napaści na Abisynię, a w 1939 roku na Albanię, co spotkało się z potępieniem jego działań na arenie międzynarodowej. Kiedy Hitler zaatakował Francję, Mussolini zrobił to od strony Alp, w skutek czego uzyskał Niceę.
Armia włoska na froncie II wojny światowej nie odniosła żadnych sukcesów (klęska w Grecji i w Afryce), w związku z czym Mussolini został odsunięty od władzy decyzją Wielkiej Rady Faszystowskiej i osadzony w więzieniu w lipcu 1943 roku. Uwolnili go jednak spadochroniarze niemieccy, w następstwie czego Duce utworzył Włoską Republikę Socjalną w północnych Włoszech, która była w rzeczywistości rządzona przez Niemców.
W 1945 roku wybuchło powstanie w Mediolanie. Mussolini chciał uciec w przebraniu niemieckiego żołnierza transportem do Szwajcarii, jednak został zatrzymany, rozpoznany i uwięziony przez patrol włoskich partyzantów. 28 kwietnia 1945 roku wraz z kochanką Clarą Petacci został rozstrzelany w Giulino di Mezzegra. Zwłoki przewieziono do Mediolanu, gdzie nastąpiło ich zbezczeszczenie przez tłum i powieszenie głową w dół.
Mussoliniego pochowano w bezimiennym grobie, a w 1950 roku ciało zostało przeniesione do rodzinnego Predappio.